3582321031

3582321031



Słowo flaneur pojawiło się przeszło czterysta lat temu w Touraine, we Francji. Miało ono zabarwienie pejoralywne i odnosiło się do osób nie mających stałego miejsca w strukturze społeczeństwa feudalnego: przestępców, włóczęgów, bezdomnych, ludzi bez stałego adresu i zajęcia.

W sztuce figura flaneura przewijała się w twórczości m. in. Charlesa Baudelaire'a, Edgara Allana Poe, Balzaca, Zoli, Hugo, Flauberta, Dickensa, Prousta...

Lecz szersza refleksja nad postacią flaneura zaistniała przede wszystkim na początku XX wieku w eseistyce Waltera Benjamina (1892 -1940), filozofa, pisarza, teoretyka literatury i sztuki, krytyka, tłumacza i eseisty, autora prac o istotnych zjawiskach kulturowych i cywilizacyjnych XIX i XX wieku.

Postać spacerowicza zaczerpnął Walter Benjamin z twórczości Charlesa Baudelaire'a. Tu flaneur jest samotnym artystą-spacerowiczem, niespiesznie przechadza się tłumnymi ulicami Paryża. To wyrafinowany esteta z uwielbieniem wpatrujący się w miejską scenerię. Tajemniczy, niecierpliwy, ciekawy, czerpie przyjemność z bezcelowego przyglądania się, kocha niejednoznaczności i nowości, jest ironiczny i sceptyczny, niezaangażowany. Jest wyrazem specyficznej modernistycznej postawy estetyczno-poznawczej, obejmującej perspektywę spojrzenia, typ doświadczeń i przeżyć oraz stosunek indywidualności do społeczeństwa.

Charles Baudelaire w „Malarzu życia nowoczesnego" pisze: „Obserwator, dyletant, flaneur-nazwijcie go, jak chcecie; żeby jednak scharakteryzować tego artystę, trzeba go obdarzyć epitetem, którego niepodobna zastosować do malarza tematów wiecznych lub przynajmniej bardziej trwałych, bohaterskich czy religijnych. Niekiedy jest poetą; częściej zbliża się do powieściopisarza czy moralisty; jest malarzem okoliczności i tego, co w niej wieczne."

Walter Benjamin w swych rozważaniach nad flaneurem sięga również do twórczości Edgara Allana Poe. To „Człowiek tłumu" Poe obok poezji i esejów Baudelaire'a wywarł największy wpływ na kształt koncepcji bohatera miejskiego spektaklu. Scenerią opowiadania jest XIX-wieczny Londyn, który jest przerażającym molochem, pełnym anonimowej i wiecznie gdzieś spieszącej masy. Benjamin odnajdywał w tym utworze proroczy motyw upadku flaneura, który porzuca błądzenie w mieście i wraz z tłumem trafia do domu towarowego, by błąkać się po labiryncie towarów. Wątek ten inspiruje przyszłych badaczy (m. in. Zygmunta Baumana) do uznania flaneura za uosobienie „konsumpcyjnego sposobu bycia w świecie", za wzór, który w dobie ponowoczesności uległ umasowieniu i stał się powszechną strategią kultury konsumpcyjnej.

Flaneur nie istnieje bez konfrontacji z tłumem, bez zatopienia się w nim. Tłum na ulicy jest dla niego świętem codziennych masek i przebrań, wielkim theatrum. Z jednej strony, jako wielki wyznawca indywidualizmu, kultywuje samotność i anonimowość, lecz z drugiej strony instynktownie idzie w tłum, by w nim się schronić i obserwować, co ma mu do zaoferowania. Samotność w tłumie cechująca flaneura to fenomen przyjmowany z rozkoszą.

Wyobrażenie krajobrazu miejskiego jako labiryntu to naturalne tło dla flaneura. „Labiryntowość" miasta to z jednej strony nieodgadniona sieć budynków, ulic, dzielnic (wymiar architektoniczny), a z drugiej strony „labirynt tłuszczy", „labirynt ludzki", czyli tłum (społeczny wymiar przestrzeni), który stanowi kolejny element praktyki tułacza.

Klasyczny flaneur jest bohaterem na wskroś miejskim, a dokładniej wielkomiejskim. Nie zaistniałby bez specyficznych warunków cywilizacyjnych, społecznych i kulturowych przemian rewolucji urbanistycznej.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Słowo flaneur pojawiło się przeszło czterysta lat temu w Touraine, we Francji. Miało ono zabarwienie
IMGP0647 Demografia na przestrzeni wieków Liczba ludności świata Człowiek pojawił się około 2 min la
elementarz teksty do czytania metoda sylabowa (154) W Biskupinie Przeszło 70 lat temu kierownik szk
ELEMENTARZ TEKSTY DO CZYTANIA METODĄ SYLABOWĄ (152) W Biskupinie Przeszło 70 lat temu kierownik szk
Jeżeli wprowadzony zostanie błędny kod, słowo “SAFE” pojawi się na wyświetlaczu. W tym przypadku
MARKETING POLITYCZNY 1941 - pierwszy raz słowo „marketing" pojawiło się w biznesie. 1952 -wybor
1 (125) 3 NAJBARDZIEJ POPULARNY WIERSZ TUWIMA Przeszło czterdzieści lat temu, 12 kwietnia 1936
Oko Boga Pojawia się co 3000 lat. Nazywa się je "Okiem Boga". Zdjęcie zrobiono teleskopem
Sztuka egipska Kultura starożytnego Egiptu rozwijała się ok. 3 tysięcy lat temu. W tym długim czasie
80672 ZESZYT LEKTUR UCZNIA KLASY CZWARTEJ 1 Carlo Collodi 31Pinokio Przeszło sto lat temu włoski p
Państwo Słowo państwo pojawiło się o wiele później niż organizacja czy instytucja, określanym mianem
CiwojeMiasto PIERWSZE KAMERY MIEJSKIEGO MONITORINGU POJAWIŁY SIĘ W TYCHACH TRZY LATA TEMU.

więcej podobnych podstron