Wykład 1-05.10.2012
Rama dla życia wspólnoty o określonej treści; pozytywny czynnik w życiu wspólnoty - wg Immanuel Kanta -> konstytucja
Tezę tę odrzuca postmodernizm
Konstytucja pozwala na największą możliwą wolność człowieka w zgodzie z prawami, które czynią wolność jednostki spójną wolnością wszystkich ludzi - I. Kant
1 Ustrój oparty na konstytucji jest najwyższym etapem w historycznym rozwoju,
2 „ukryty plan natury" - projekt, którego celem jest stworzenie ustroju, w ramach którego ludzkie zdolności mogą być rozwinięte i zrealizowane,
3 Rama o określonej treści,
4 Aksjologia.
CO TO JEST KONSTYTUCJA?
• W minimalnym sensie - zespół zasad lub norm, nadających strukturę i definiujących granice władzy rządu,
• W szerszym znaczeniu - idea, wg której rząd może/powinien być ograniczony w swoich kompetencjach, a jego autorytet zależy od poszanowania tych ograniczeń.
- Zasada konstytucyjnie ograniczonej suwerenności (Hobbes) a zasada, wg której suwerenność jest ograniczona przez warunki kontraktu społecznego (Locke).
• Konstytucja w sensie formalnym - akt normatywny ustalający ustrój państwa,
• Konstytucja w sensie materialnym - faktycznie istniejący ustrój państwa,
• Konstytucjonalizm - koncepcja, wg której państwa konstytucyjne to takie, które oparte są na zasadzie, że władza ma charakter ograniczony i jest kontrolowana,
• Definicja prof. Garlickiego: akt prawa pisanego o najwyższej mocy prawnej w systemie prawnym danego państwa, który
a Określa podstawowe zasady ustroju państwa,
b Reguluje ustrój naczelnych organów państwa, zakres ich kompetencji i wzajemne relacje,
C Formułuje podstawowe prawa, wolności jednostki
Konstytucja ma wszystkie cechy ogólne ustawy. Jest to akt normatywny powszechnie obowiązujący, lecz posiadający również cechy szczególne:
• Treść:
- określa ogólne zasady ustroju państwowego (rozdziały: I, IV, V, VI, VII, IX - naczelne organy państwowe),
- prawa, wolności, obowiązki jednostki - r. II,
- ustrój władz lokalnych - r. I, VII
- Polska konstytucja jest aktem szczegółowym, ale nie kazuistycznym. Ma być stosowana bezpośrednio.
Rola gwarancyjna wobec statusu jednostki.
- patrz: Wykres 1.
• Formę:
- uroczysty charakter wskazujący na historyczne znaczenie i szczególną nazwę
• Tryb przygotowania, uchwalania i zmiany: a PRZYGOTOWANIE KONSTYTUCJI:
- zazwyczaj w ramach parlamentu (rzadziej egzekutywa),
- ratyfikacja w drodze referendum,
- nacisk na element partycypacji społecznej,
* problem sztywności konstytucji -> trudność zmian; b ZMIANA KONSTYTUGI - adaptacja do nowych warunków:
- zmiana tekstu konstytucji a rozwój konstytucji bez zmiany tekstu poprzez orzecznictwo konstytucyjne -duża skłonność, aby tekstu konstytucji nie ruszać (do pewnej granicy).
• Moc prawną:
- preambuła - prawa podstawowe dla państwa,