Proces badania (rewizji) sprawozdania finansowego.
Badanie sprawozdania finansowego jest wykonywane przez biegłego rewidenta z wykorzystaniem procedur badania, które można podzielić na: a/ badania ogólne, b/ badania szczegółowe.
Celem przeprowadzenia badań ogólnych jest między innymi: a/ poznanie podmiotu, jego specyfiki, b/ rozpoznanie sytuacji w jednostce,
c/ zapoznanie się z kondycją ekonomiczno-finansową podmiotu, d/ zapoznanie się z dokumentacją dotycząca rachunkowości podmiotu, e/ poznanie systemu kontroli wewnętrznej.
W celu osiągnięcia dostatecznej pewności, iż sprawozdanie finansowe nie zawiera istotnych nieprawidłowości przeprowadza się badania szczegółowe: a/ badania zgodności (pośrednie sprawdzenie wiarygodności), b/ badania wiarygodności (bezpośrednie sprawdzenie wiarygodności).
Badania zgodności polegają na przeprowadzaniu testów w celu uzyskania dowodów badania stwierdzających prawidłowe zaprojektowanie oraz skuteczne działanie systemu księgowości i kontroli wewnętrznej jednostki gospodarczej. Jednostkowa nieprawidłowość wykryta w ramach tego badania określana jest mianem odchylenia, natomiast nieprawidłowość całkowita nazywana jest wskaźnikiem odchyleń. W wyniku badania zgodności biegły rewident potwierdza w sposób pośredni wiarygodność stwierdzeń zawartych w sprawozdaniu finansowym.
Badania wiarygodności polegają na przeprowadzeniu testów w celu uzyskania dowodów badania stwierdzających wykrycie istotnych nieprawidłowości sprawozdania finansowego. Jednostkowy błąd wykryty w ramach badania wiarygodności określany je mianem nieprawidłowości, natomiast całkowity błąd nazywany jest sumą nieprawidłowości. Poprzez badanie wiarygodności biegły rewident może zweryfikować poprawność stwierdzeń wykazanych w sprawozdaniu finansowym.
W celu uzyskania bezpośrednio lub pośrednio dostatecznej pewności o wiarygodności sprawozdania finansowego biorąc pod uwagę aspekty badania i kolejne etapy badania, można wyróżnić następujące metody badania, które może stosować biegły rewident:
1) metodę systemową,
2) metodę analityczną,
3) metodę transakcyjną.
Metoda systemowa ukierunkowana jest na pośrednie sprawdzenie wiarygodności (badanie zgodności), a więc sprawności działania wdrożonych przez badaną jednostkę gospodarczą procedur umożliwiających zbieranie, przetwarzanie, ewidencję i interpretację informacji tworzonych w systemie rachunkowości.
Metody analityczna i transakcyjna umożliwiają bezpośrednie badanie wiarygodności stwierdzeń zawartych w sprawozdaniu finansowym.
Metoda analityczna polega na analizie podstawowych, znaczących wskaźników ekonomicznych i trendów łącznie z badaniem wykrytych wahań wartości i zależności, które są niespójne z innymi informacjami lub różnią się od przewidywanych wielkości. Metoda transakcyjna ma na celu zbadanie zarejestrowanych w systemie finansowo-księgowym zdarzeń, w tym operacji gospodarczych -określonych mianem transakcji - na podstawie dokumentacji księgowej i pozaksięgowej oraz zastosowanych przez jednostkę gospodarczą zasad rachunkowości.
Ze względu na wybór pozycji, które będą poddawane badaniu w zakresie badania zgodności systemu i organizacji rachunkowości oraz składających się na saldo konta lub grupę transakcji objętych badaniem wiarygodności wyróżnia się badanie metodą:
1) pełną,
2) wyrywkową,
3) selektywną.
Badanie metodą pełną ma zastosowanie przede wszystkim do bezpośredniego badania wiarygodności i polega na objęciu badaniem całości, tj. 100% pozycji składających się na