3582322823

Esej - to najtrudniejszy i zarazem najszlachetniejszy gatunek publicystyczny. Jego nazwa pochodzi od tytułu słynnego dzieła Michała Montaigne'a "Essais" ("Próby"), będącego do dziś wzorem swobodnego i zarazem bardzo osobistego wypowiadania się na różne tematy.

O ile w artykule wywód autora jest podporządkowany związkom logicznym (i dlatego stoi on na pograniczu pisarstwa naukowego), o tyle w eseju są one zastępowane często przez ciągi emocjonalne.

♦    Eseista swobodnie przechodzi od wywodu naukowego do poetyckiego obrazu,

♦    włącza elementy narracji,

♦    poszukuje skojarzeń niecodziennych, o odcieniu paradoksalnym.

♦    Swoje sądy wyraża także chętnie w postaci aforyzmów.

Stawia to esej w pobliżu literatury pięknej.

Esej spotykany jest najczęściej w prasie społeczno-kulturalnej, literackiej lub poświęconej sztuce, choć bywają również eseje dotyczące kwestii społecznych, politycznych, a nawet ekonomicznych.

We współczesnej świadomości czytelniczej i - częściej -pisarskiej każdy artykuł, w którym przejawia się dbałość o piękno formy bywa określany mianem eseju. Jest to jednak zjawisko prowadzące do zacierania się swoistości eseistyki i znacznego zubożenia właściwych tylko jej środków wyrazu.

Od dłuższego też czasu artykuły, poświęcone zjawiskom kulturalnym czy osobom twórców, określa się mianem szkicu.