3582324973

Kodyfikacja prawa cywilnego Pierwsze próby kodyfikacji

KODEKS - AKT NORMATYWNY UJMUJĄCY W SPOSÓB USYSTEMATYZOWANY PODSTAWOWY ZESPÓŁ NORM DANEJ GAŁĘZI PRAWA;

—    prace nad kodyfikacją. rozpoczęte pr2y MS tuż po unifikacji —» przygotowano projekt kc w 1949 r. (uporządkowanie w/w prawa zunifikowanego wg systemu pandektowego) —> odrzucone, gdyż utrwalał obowiązujący stan prawny, co nie było na rękę Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej (1948 r.);

—    1950 r. —* scalono ustawy dot. prawa rodzinnego i uchwalono Kodeks rodzinny (zastąpił 4 dekrety: prawo małżeńskie osobowe, prawo małżeńskie majątkowe, przepisy o stosunkach między rodzicami a dziećmi i prawo opiekuńcze);

*    nazwano kodeks, gdyż za wzorem radzieckim traktowano to prawo jako odrębnągałąź;

*    lakoniczność, min. dlatego, że planowano wydanie wspólnego kodeksu dla Czechosłowacji i Polski, ale czech. KR choć bardzo podobny do polskiego, miał zupełnie odmienną treść orzeczniczą

—    1950 r. —> uchwalono Przepisy ogólne prawa cywilnego (zastąpiły dekrety: przepisy ogólne prawa cywilnego, prawo osobowe, oraz niektóre przepisy części ogólnej KZ 2 1933 r.);

—    od 1949 r. zmianie uległ system gospodarczy Polski, powstawała odrębna regulacja prawna dla podmiotów gospodarki uspołecznionej, która w praktyce wyłączała stosowanie formalnie obowiązującego prawa handlowego, głównie KH z 1934 r.;

— 1950 r. —* początek prac zespołu prawników przy MS w celu opracowania kc —* projekty z lat 1954 i 1955 — zdecydowana krytyka ze strony środowisk prawniczych (nie nadano im dalszego biegu legislacyjnego);

Uchwalenie Kodeksu cywilnego

—    powołano Komisję Kodyfikacyjną w 1956 r. (zarządzenie RM), której członkami byli wybitni prawnicy (Wasilkowski, Wolter, C2achórski, Dawidowic2owa, Gwia2domorski, Mayzel, Przybyłowski, Rzepka, S2er, Szpunar, Topiński, Chełmoński i Morawski) — korzystała ona też 2 różnych form konsultacji z organizacjami społecznymi i środowiskiem prawniczym;

—    1960 r. —» uchwaliła projekt kc (wraz 2 przepisami prawa rodzinnego) —» dyskusja publiczna —* 1961 r. projekt (bez prawa rodzinnego) —> uzgodnienia międzyresortowe —» uchwalony przez Kolegium MS i w 1962 r. przedstawiony RM (równolegle projekt kodeksu rodzinnego i opiekuńczego) —> RM uchwaliła wiele zmian i przedłożyła je Sejmowi jako projekty rządowe w 1963 r. —* 1963-1964 r. prace sejmowej Komisji Wymiaru Sprawiedliwości (też innych komisji) —> Sejm przyjął w 1964 r. kc i kriop wraz z przepisami wprowadzającymi (weszły w życie 1.01.1965 r.)

*    przestały obowiązywać poprzednie regulacje, w tym: 1) przepisy ogólne prawa cywilnego 2 1950 r.; 2) prawo rzeczowe Z 1946 r. (poza przepisami o hipotece i matcrialnuprawne postanowienia o księgach wieczystych); 3) Kodeks zobowiązań z 1933 r.; 4) prawo spadkowe z 1946 r.; 5) Kodeks handlowy (poza przepisami o spółkach); 6) Kodeks rodzinny 2 1950 r.

Charakter prawny

—    kodeks jest ustawą zwykłą Z formalnego punktu widzenia, ale na tym nie wyczerpuje się problematyka pozycji kodeksu w systemie źródeł prawa:

*    postulat doktryny by organy stanowiące prawo, zgodnie z z zasadami przyzwoitej legislacji stosowały się do podstawowych konstrukcji ora2 terminologii kodeksu. Jest to jedynie postulat doktryny, więc ustawa szczególna nie stosująca się do niego nadal ma moc prawa powszechnie obowiązującego (ustawa późniejsza uchyla wc2eśniejsz^;

*    wg orzeczenia TK z 1994 r. w ra2ie interpretacji przepisów pozakodeksowych o niewyraźnym znaczeniu należy preferować interpretację zgodną z treścią odpowiednich instytucji kodeksowych;

*    postulatem jest również utrzymanie stabilności kodeksu dla utrzymania autorytetu i siły oddziaływania społecznego kc;

Zakres

— jedynie częściowo zrealizowano postulat zupełności kc (= powinien obejmować co najmniej wszystkie podstawowe instytucje) z 3 powodów: