3582325765

PRAWO KONSTYTUCYJNE

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej

Nazwa „konstytucja” pochodzi od łacińskiego słowa constitutio - ustrój.

Współcześnie nazwę konstytucji nosi ustawa zasadnicza państwa. Jest to ustawa wyposażona w najwyższą moc prawną.

Określa ona podstawowe zasady ustroju politycznego państwa. Unormowana jest w niej w głównych zarysach struktura organów państwowych i sposób ich powoływania, kompetencje tych organów oraz ich wzajemne związki, wreszcie podstawowe prawa i obowiązki obywateli.

Z punktu widzenia systemu źródeł prawa jest ustawą, ale ustawą o szczególnym znaczeniu, ustawą zasadniczą.

O pierwszoplanowej roli konstytucji w systemie prawnym decydują dwie zasady:

1.    Konstytucja może być zmieniona tylko w szczególnym trybie, nie stosowanym przy uchwalaniu innych ustaw, który charakteryzuje się zwiększonym ąuorum i koniecznością uzyskania kwalifikowanej większości głosów.

2.    Wszystkie akty prawne w państwie muszą być zgodne z konstytucją.

Konstytucja stanowi prawną podstawę działalności wszystkich organów w państwie. Sejm, Senat, Prezydent i inne naczelne organy państwowe w Polsce czerpią upoważnienie do swej działalności z konstytucji RP.

Konstytucja RP została uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe, tzn. połączone izby Sejmu i Senatu w dniu 02,04.1997 r., a następnie przyjęta w ogólnokrajowym referendum.

Sejm

Sejm jest jednym z dwóch - obok Senatu - organów ustawodawczych. Jest organem przedstawicielskim, gdyż pochodzi z bezpośrednich wyborów. Zakres kompetencji obu organów ustawodawczych sprawia, że to właśnie Sejm jest głównym ośrodkiem procesu tworzenia prawa. Sejm decyduje lub współdecyduje o powołaniu podstawowych organów oraz obsadzeniu niektórych urzędów i stanowisk państwowych.

Sejm jest wybierany na 4-letnią kadencję, rozpoczynającą się w dniu zebrania się Sejmu na pierwsze posiedzenie. Składa się z 460 posłów wybieranych w wyborach powszechnych, równych, bezpośrednich, proporcjonalnych, w głosowaniu tajnym. Wybory zarządza Prezydent. Odbywają się w miesiącu poprzedzającym upływ kadencji. Zasady i tryb wyborów określa ordynacja wyborcza. O ważności wyborów decyduje Sąd Najwyższy, który też rozpatruje protesty zgłaszane w sprawie wyboru poszczególnych kandydatów.

Sejm może skrócić swoją kadencję mocą własnej uchwały podjętej kwalifikowaną większością 2/3 głosów ustawowej liczby posłów. Prezydent może skrócić kadencje Sejmu w przypadkach określonych w ustawie po zasięgnięciu opinii marszałków Sejmu i Senatu.

Sejm obraduje na posiedzeniach. Pierwsze posiedzenie zwołuje Prezydent w ciągu miesiąca od dnia wyborów. Obrady Sejmu są jawne. Jeśli wymaga tego dobro państwa, Sejm bezwzględną większością głosów może uchwalić tajność obrad. Uchwalenie ustawy i podejmowanie innych uchwał jest możliwe tylko wtedy, gdy w posiedzeniu bierze udział co najmniej pewna określona przepisami liczba posłów - ąuorum. Szczegółową organizację i tryb pracy Sejmu określa regulamin.

Jednym z ważniejszych zadań sejmu jest uchwalenie budżetu państwa. Inicjatywa ustawodawcza w tym zakresie należy wyłącznie do Rady Ministrów. Rząd ma obowiązek przedstawić Sejmowi projekt budżetu najpóźniej na trzy miesiące przed rozpoczęciem roku budżetowego. Jeżeli w ciągu 4 miesięcy od dnia przedłożenia Sejmowi projektu ustawy budżetowej nie zostanie ona przedstawiona Prezydentowi do podpisu Prezydent może skrócić kadencję Sejmu i zarządzić nowe wybory.

Po zakończeniu roku budżetowego rząd przedstawia Sejmowi sprawozdanie z wykonania budżetu wraz z informacją o stanie zadłużenia państwa. Sejm po rozpatrzeniu sprawozdania i zapoznaniu się z opinią Najwyższej Izby Kontroli podejmuje uchwałę w sprawie udzielenia rządowi absolutorium.

Posłowie

PosbI ma dwa szczególne prawne przywileje, ściśle ze sobą związane:

1.    Nietykalność - polega na tym, że poseł nie może być aresztowany ani zatrzymany bez zgody Sejmu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku postępowania, gdy jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania

2.    Immunitet - oznacza, że przeciwko posłowi bez zgody Sejmu nie można wszcząć i prowadzić postępowania karnego. W takim przypadku postępowanie karne ulega odwleczeniu do czasu wygaśnięcia mandatu poselskiego. Immunitet nie uchyla karalności, stanowi jedynie czasową przeszkodę wprowadzeniu postępowania karnego.