94387

19 KONSTYTUCJA- nazwa ta pochodzi od łacińskiego słowa „constitutio"- ustrój. W literaturze rozróżnia się (hva sposoby rozumienia tego pojęcia:

1    konstytucja w sensie materialnym- to całokształt obowiązujących w państwie nonn, które mają za przedmiot zwłaszcza podstawy ustroju politycznego państwa. Nic jest przy tym ważna forma aktów prawnych, w których normy te są zawarte Chodzi tu zarówno o ustawy konstytucyjne, jak i ustawy zwykłe, rozporządzenia czy zwyczaje. Mianem konstytucji określa się więc takie akty, które regulują określony rodzaj problemów. Czynnikiem decydującym o uznaniu danego aktu prawnego, czy normy zwyczajowej za składnik konstytucji jest zakres regulacji (materia konstytucyjna).

2    Konstytucja w sensie formalnym- jest aktem prawnym zajmującym szczególne miejsce w hierarchii nonn. wyróżniającym się wśród innych aktów' formą, treścią, sposobem uchwalania i uchylania.

O pierwszoplanowej, wiodącej roli konstytucji w systemie prawnym państwa decyduje

-    Szczególna treść

-    Szczególny sposób uchwalania, dokonywania zmian

-    Szczególna moc obowiązywania

Konstytucja reguluje takie podstawowe zagadnienia jak:

1    Określenie symboli państwa ( nazwa, godło, flaga)

2    Zasady ustroju społeczno-politycznego

3    Organizację, kompetencje i tryb funkcjonowania najwyższych organów państwowych

4    Zasady podziahi terytorialnego kraju

5    Prawa i obowiązki obywatela

6    Zasady prawa wyborczego

7    Wejście w życie, zmiany uchylanie konstytucji

Konstytucja winna się cccłiować większą trwałością, aniżeli ustawy zwykłe. Chodzi o zagwarantowani stabilności porządku prawnego Może być zmieniona tylko w szczególnym trybie, nie stosowanym przy uchwalaniu innych ustaw. Z reguły tryb ten charakteryzuje się zwiększonym quorum i koniecznością uzyskania kwalifikowanej większości głosów (jej zmiana może nastąpić tylko w drodze ustawy uchwalonej przez sejm większością co najmniej 2/3 głosów, w obecności co najmniej połowy ogólnej liczby posłów)

Szczególna moc obowiązywania konstytucji wyraża się w tym. że wszystkie akty prawne w państwie muszę być z nią zgodne. Normy konstytucyjne są podstawą obowiązywania nonn występujących w aktach bezpośrednio niżej usytuowanych w' hierarchii, tj. w ustawach Konstytucja jest podstawą kompetencyjną stanowienia ustaw zwykłych. Ustawy nie mogą udiylać postanowień konstytucji ani być z nimi sprzeczne. O zgodności ustaw z konstytucją orzekają trybunały konstytucyjne.

Konstytucja detenninuje charakter całego systemu prawnego. Stanowi podstawę prawną działalności wszystkich podstawowych organów w państwie. Sejm. Senat. Prezydent i inne naczelne organy państwowe czerpią z jej przepisów' upoważnienie do swego działania. Konstytucja tworzy więc niejako ramy prawne dla całego porządku prawnego.

Cechą odróżniającą konstytucję od innych aktów prawnych jest źródło obowiązy wania norm konstytucyjnych Legitymizacja obowiązywania ustawy zasadniczej tkwi bowiem (w odróżnieniu od uzasadniana obowiązywania innych aktów prawnych) w normach pozaprawnych, o podstawowym znaczeniu dla funkcjonowania porządku społecznego (np. moralnych, ideologicznych)