UŻYWKI
Sąto produkty nie zawierające składników odżywczych lub zawierające je w śladowych ilościach nie mających znaczenia dla odżywiania organizmu ludzkiego, które jednak są spożywane ze względu na swoje oddziaływanie fizjologiczne łub cechy sensoryczne.
Według tradycyjnego podziału używki dzieli się na:
• Zawierające alkaloidy, pobudzające karę mózgową (kawa, herbata)
• Przyprawy
• Napoje alkoholowe
Przy produkcji żywności stosuje się dozwolone substancje dodatkowe- substancje nie spożywane odrębnie jako żywność, nie będące typowymi składnikami żywności, posiadające wartość odżywczą lub jej nie posiadające, których celowe użycie technologiczne w procesie produkcyjnym, przetwarzania, przygotowywania, pakowania, przewozu i przechowywania spowoduje zamierzone lub spodziewane rezultaty w środku spożywczym albo półproduktach będących jego komponentami.
Dozwolone substancje dodatkowe mogą stać się bezpośrednio lub pośrednio składnikami żywności lub w inny sposób oddziaływać najej cechy charakterystyczne. Do dozwolonych substancji dodatkowych nie zalicza się substancji dodawanych w celu zachowania lub poprawienia wartości odżywczej produktu. Dozwalane substancje dodatkowe mogą być stosowane tylko wtedy, kiedy ich użycie jest technologicznie uzasadnione inie stwarza zagrożenia dla zdrowia lub życia człowieka Zgodnie z tą definicjąnp. witamina C dodawana w celu wzbogacenia produktów nie jest dozwalanym substancją dodatkową, ale substancją wzbogacającą, ale jest nią natomiast, jeżeli jej dodatek mana celu np. powstrzymanie procesów utleniania Dozwolone substancje dodatkowe stosuje się przy wytwarzaniu różnych grup produktów.
Pomagają one w przetwarzaniu żywności, umożliwiając uzyskanie określonego efektu technologicznego, np.:
❖ Zmieniają łub polepszają atrakcyjność sensoryczną
❖ Przedłuż aj ątrwałość
❖ Zmniejszająryzyka rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych lub nagromadzania się związków szkodliwych w procesie jełczeniatłuszczów.
Substancje dodatkowe pozwałająna zmniejszenie kosztów wytwarzania wielu produktów dostępnych w cenie możliwej do zaakceptowania przez konsumenta Oprócz substancji dodatkowych stosuje się niekiedy substancje pomagające w przetwarzaniu, które nie będąc same spożywane jako składniki żywności, są celowo stasowane w przetwarzaniu surowców, żywności lub ich składników dla osiągnięcia zamierzonego celu technologicznego w procesie produkcyjnym. Stosowanie tych substancji może spowodować niezamierzone, lecz technicznie nieuniknione występowanie ich pozostałości lub pochodnych w produkcie końcowym, które nie zagrażają zdrowiu oraz nie wywierają wpływu technologicznego na gotowy produkt. Do takich substancji należy np. katalizator niklowy stosowany przy utwardzaniu tłuszczów nienasyconych, czy żelatyna stosowana do klarowania nap oj ów.