Polega na sprawdzaniu zgodności osiągniętych dokonań przedsiębiorstwa z wytyczonymi celami:
1. ujawnienie odchyleń wielkości rzeczywistych lub przewidywanych od wielkości założonych w budżecie
2. identyfikacja miejsc powstawania odchyleń
3. rozpoznanie przyczyn odchyleń
4. ustalenie osób odpowiedzialnych za powstawanie odchyleń
5. badanie skutków powstawania odchyleń w różnych obszarach działalności przedsiębiorstwa
6. proponowanie działań korygujących
7. sugerowanie zmian w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa
8. sugerowanie konkretnych usprawnień w procesie budżetowania
Etap I
Ustalenie stanu pożądanego (dokonywane podczas przygotowywania budżetu)
Etap II
Określenie stanu rzeczywistego czyli diagnoza faktycznie poniesionych kosztów osiągniętych przychodów i uzyskanych wyników Etap III
Porównanie danych rzeczywistych z wielkościami zaplanowanymi w budżecie (ujawniane są odchylenia)
W ramach tej procedury prowadzona jest:
- Kontrola ex post - polega ona na wykorzystywaniu działania sprzężenia zwrotnego. Powinna być jednak wzmocniona
- Kontrola ex antę - wraz ze sprzężeniem wyprzedzającymi.
Sprzężenie wyprzedzające polega na przewidywaniu przyszłego stanu przedsiębiorstwa poprzez budowanie scenariuszy problemowych dotyczących wielu obszarów funkcjonowania firmy.
Podejście takie umożliwia antycypację niekorzystnych odchyleń i podejmowanie działań pozwalających na unikanie rozbieżności.
W ramach kontowi sporządzane są raporty z wykonania budżetu
Raporty są ustalana przy wykorzystaniu budżetu stałego i elastycznego
Budżet stały - budżet ilościowo - wartościowy sporządzony dla planowanych normalnych
rozmiarów produkcji
Budżet elastyczny - budżet ilościowo - wartościowy sporządzony dla faktycznie wykonanych rozmiarów produkcji