Soczewką nazywamy bryłę materiału przeźroczystego, ograniczoną z dwóch stron powierzchniami sferycznymi (jedna z nich może być płaska). Środkami, krzywizn soczewki nazywamy środki kul, których częściami są powierzchnie łamiące soczewki, a promieniami krzywizn soczewki - promienie tych kul.
Punkt F, z którego promienie wychodzą, aby po załamaniu stać się wiązką równoległą do osi optycznej, nazywa się ogniskiem przedmiotowym. Punkt F', w którym wiązka promieni równoległych do osi optycznej zbiera się po załamaniu, nazywa się ogniskiem obrazowym Odległość ogniskowa jest to odległość ogniska od soczewki.
• Oszacowanie orientacyjne odległości ogniskowej soczewki skupiającej i rozpraszającej.
• Wyznaczenie odległości ogniskowych metodą Bessela.
• Wyznaczenie odległości ogniskowych przy pomocy okularu mirometrycznego i kolimatora
• Wyznaczenie promieni krzywizn soczewek przy pomocy sferometru.
Aby oszacować odległość ogniskową soczewki należy skierować ją na odległe źródło światła, znaleźć na ekranie ostry obraz źródła światła i zmierzyć odległość od soczewki do ekranu. Jest ona w przybliżeniu równa odległości ogniskowej badanej soczewki (» f).
Zmierzona odległość dla soczewki skupiającej wynosi f' = 19.3 cm, a dla układu soczewek skupiającej i rozpraszającej f' s r = 27 cm
Ustawiamy na ławie optycznej przedmiot i ekran w odległości d (d>4f). Przesuwając konik z soczewką wzdłuż ławy optycznej znaleźć takie położenie soczewki Ci, w którym na ekranie powstanie ostry, powiększony obraz przedmiotu. Powtórzyć kilka razy pomiar w położeniu Ci i obliczyć c^'r . Znaleźć położenie C2 soczewki odpowiadające obrazowi pomniejszonemu.
Obliczyć wartość średnią C2śr- Wyznaczyć odległość c między obu położeniami soczewki : c=c2śr " clśr Zmierzyć odległość d przedmiotu od ekranu i obliczyć ogniskową soczewki:
f'=(d2 -c2)/4d
W celu wyznaczenia odległości ogniskowej soczewki rozpraszającej f2 należy umieścić ją w oprawie z przysłoną irysową razem z tak dobraną soczewką skupiającą (o wyznaczonej