3582428398

2.ALKANY

Gdrók 2007 12

A Kofcdatjczyfc

Węglowodory, czyli połączenia zawierające wyłącznie atomy węgla i wodom (C«H,0 uważane się za ZłviązJa macierzyste substancji organicznych, tzn ze można z mch wyprowadzić wszystkie inne związki organiczne, a więc mogą one byc traktowane jako pochodne węglowodorow

Węglowodory dzielą się na alifatyczne (łazicnchowe), cykliczne i aromatyczne Posrod alifatycznych i cyklicznych wyróżnia się węglowodory nasycone, czyli alkatiy lub cykloalkany oraz nienasycone, a pośrod mch alkeny (węglowodory z podwójnym lub podwójnymi wiązaniami) i alkiny (węglowodory z potrójnym lub potrójnymi wiązaniami) i odpowiednio cykloalkeny i cy kloalkiny

SMjG LO\AODORY

Alkany    w. nunaijrcont ■ iro«a*cy*

OrrMjcane)    (mtręy

att o/hl©allfc$>an«

| * 1 _

_M    Rył 31 Podoił węckwodciow

Alkany, czyli węglowodory nasycone o Ogólnym wzorze C_nH_2n+2 dzielą się na węglowodory nasycone prostolaiicnchowe {alifatyczne, inaczej normalne dawniej znane jako parafiny), węglowodory rozgałęzione (izoalkany lub izjoparafmy) oraz węglowodory pierścieniowe {cykloalkany, cykloalifatyczjte, dawniej zwane naftenanu) Wszystkie atomy C mają w mch hybrydyzację sp¹

Alkany prostołańcuchowe me są podobne do rozciągniętej nitki czy raczej prostego drutu kolczastego ze sterczącymi jak kolce atomami wodom Tetragonalny kąt pomiędzy wiązaniami atomu węgla sp³ wymusza zygzakowaty układ atomow C, a możliwość swobodnego obrotu wokoł wiązania C-C powoduje, ze cząsteczki mogą występować w rożnej konformacji, tzn przyjmują rożne kształty

H

H

metan

CH,

H	H		H
H -C -C ~-h		CHjCHj
4 H	% H		H

H

H H

CHjOŁCH^

Zarowno etan, jak i propan mogą występować w konformacjach naprzeciwległej i naprzjznuaideglej oraz pośrednich Wraz ze wzrostem długości łańcucha węglowodorowego rośnie możliwość przyjmowania przez cząsteczkę jeszcze bardziej zróżnicowanych kształtów Taka roznorodnosć kształtów występuje w roztworze i w stanie gazowym, przy czym największa jest populacja konformerow najtrwalszych W stanie krystalicznym cząsteczki przyjmują zwykle

jednolity kształt	H H H	H H
	\ V H butan	u r ^vc
	^0-^H CHjOLOŁCHj	^h%^Cn A"^h H C-C H
	H H 'H	łł H
tt konformacji	napizenuanległej (antipeuplanamej)	napjzeciwlegtej

Zwykle, pisząc, np schematy reakcji me ma potrzeby przedstawiać wzorow w tak rozbudowanej formie, korzystamy wówczas z zapisów uproszczonych, np dla w-heksanu

1