Podstawową funkcją korzeni jest zaopatrywanie rośliny w wodę i sole mineralne, a także utrzymywanie jej w podłożu. Niekiedy pełnią one także inne zadania, jak np. korzenie spichrzowe, kurczliwe, czepne, powietrzne. Korzenie wielu gatunków roślin mogą wchodzić w symbiotyczne związki z grzybami (tzw. mikoryza), co usprawnia zaopatrywanie roślin w związki mineralne. Budowa wewnętrzna korzeni roślin zielnych i najmłodszych części korzeni roślin wieloletnich (tzw. budowa pierwotna) jest wynikiem działalności pierwotnej tkanki twórczej - merystemu wierzchołkowego korzenia. Dojrzale korzenie roślin drzewiastych mają budowę wtórną, która jest efektem działalności merystemów wtórnych: miazgi (kambium) i tkanki korkotwórczej.
W budowie każdego korzenia można wyróżnić strefy, w których zachodzą różne procesy związane z jego wzrostem. Wierzchołek każdego korzenia okryty jest czapeczką korzeniową. Komórki czapeczki, zniszczone w czasie przeciskania się korzenia przez podłoże, uzupełniane są przez nowe komórki tworzone przez merystem wierzchołkowy. Tkanka twórcza tworzy strefę podziałów komórkowych. Komórki tej strefy mają wyłącznie cienkie ściany pierwotne, są małe, w kształcie prostopadłościanów, w ich cytoplazmach znajdują się bardzo duże jądra (dlaczego?). Za strefą podziałów rozciąga się strefa wydłużania (elongacyjna). Znajdujące się tu komórki utraciły już zdolność do podziałów, mogą jednak przyrastać na długość. Wydłużanie się (elongacja) jest ich głównym zadaniem.
Dzięki nim korzeń rośnie i przeciska się między cząsteczkami gleby. W tej strefie rozpoczyna się też wstępne różnicowanie się tkanek. Dalsze ich różnicowanie się i dojrzewanie następuje w strefie dojrzewania. Komórki, które tu się znalazły, specjalizują się w pełnieniu ściśle określonych funkcji. W tej strefie powstają też komórki włośnikowe - wyrostki epidermy odpowiedzialne za pobieranie roztworów z gleby; dlatego tę część korzenia nazywa się także strefą włośnikową. Możemy tu zaobserwować wszystkie, ostatecznie wykształcone tkanki składające się na budowę pierwotną korzenia. Ponad tą strefą znajduje się obszar, w którym wykształcają się korzenie boczne.
Korzenie tworzą systemy korzeniowe
Korzenie roślin tworzą różnego rodzaju zespoły. U większości roślin nagozalążkowych i okrytozalążkowych dwuliściennych występuje system korzeniowy zwany palowym. Można w nim wyróżnić gruby, rosnący pionowo w dół korzeń główny i odchodzące od niego, krótsze, drobniejsze korzenie boczne (rys. VI3. A.). Korzenie boczne mogą tworzyć własne rozgałęzienia.
System palowy może mieć znaczną długość i docierać do warstw gleby zawierających większe ilości wody bądź sięgać nawet wody gruntowej.
U roślin jednoliściennych korzeń zarodkowy zwykle wcześnie kończy swój wzrost, a niekiedy nawet zanika. U podstawy pędu rozwijają się wówczas korzenie zwane przybyszowymi. Wszystkie one zbliżone są do siebie długością i szerokością, żaden nie