5038598685

duchownymi i to oni są odpowiedzialni za to. że wiele tekstów z tamtych czasów przetrwało do dziś. Wielu świeckich opowieści nikt nie spisał, bo ci. któizy umieli to robić, nie uznali ich za warte spisania. Duchowni oczywiście oceniali teksty nie na podstawie ich jakości, lecz zgodności z doktryną, przez co wiele zachowanych tekstów to śmienelnie nudne religijne dzieła (żywoty świętych, kazania, homilie itp.), wśród których znajdujemy nieliczne interesujące wyjątki.

Pod koniec XIV wieku pojawiło się w Anglii trzech wielkich poetów: nieznany autor Sir Gawaina, William Langland (autor Piersa Plowmana) i największy z nich - Geoffrey Chaucer. To, że wszyscy trzej tworzyli mniej* więcej w tym samym czasie, może mieć związek z rozwojem mecenatu - Chaucer był poetą dworskim, autor Gawaina tworzył prawdopodobnie dla bogatych arystokratów, a I anglardem być może opiekowały się klasztory.

Sir Gawain and The Green Knight:

Jest to rodzaj poematu epickiego chivalric romance. Koncentruje się na heroic exp!oits of chivalric knights and deals with courtly love (może być ona skierowana tylko do młodej, pięknej, arystokratycznej i chrześcijańskiej kobiety). Pojawia się w nim motyw podróżowania, quest - bohater wyrusza, w trakcie podróży przechodzi testy odwagi i moralności, po czym wraca jako inny człowiek (parting tests return). Jest supranatural element magie, mystery. Chivalric romance ma takie same funkcje jak wszystkie epic poems przekazuje historię, bawi i wyraża tęsknotę za przeszłością (i gloryfikuje ową przeszłość). Jest to oczywiście literatura dla arystokracji. Pojawia się francuski wynalazek rym, ale tylko w tails, bo w stanzas jest alliteration. Często stosowane są kontrasty (piękna pani zamku vs. jej stara i brzydka towarzyszka) i parallels (np. zamek Benilaka odzwierciedla Camelot, zdobycze pana zamku odzwierciedlają zachowanie Gawaina). Mamy bardzo dokładne odniesienia do czasu, znamy konkretne dni, w których się rzeczy dzieją, znamy pory roku, pory dnia itp., ale nie znamy roku, w którym się dzieje ta historia. Time is not historical, not chronological, Jest to tylko flux that accompanies evcnts, a to dlatego, że Sir Gawain dzieje się w mitycznej i legendarnej przeszłości.

Poemat dzieli się na cztery części:

I.    Do Camelot przybywa Green Knight, grają w beheading gamę i Gawain zostaje zaproszony do Green Chapcl.

II.    Gawain wyrusza w poszukiwaniu Green Chapel i dociera do zamku Sir Bertilaka.

III.    Gawain przebywa w zamku i wymieniają z Bertiłakiem zdobycze dnia.

IV.    Gawain trafia do Green Chapel gdzie okazuje się, że Bertilak to Green Knight. następuje upokorzenie i powrót.

Fabuła: Poemat zaczyna się prologiem, z którego dowiadujemy się. że Anglię założył Kelix Brutus, jeden z bohaterów- Wojny Trojańskiej. Jest to prehistoria wobec historii zawartej w poemacie, daje historical distance. Potem przenosimy się na dwór największego z królów angielskich - Artura. Jest akurat Christmas (które trwa 14 dni) i rycerze się obżerają, tańczą, dają sobie prezenty, słuchają opowieści, śpiewają kolendy, biorą udział w turniejach, modlą się słowem zabawa na całego. Właśnie wszyscy siedzą przy stole i przygotowują się do wysłuchania opowieści, gdy nagle do sali wjeżdża na zielonym koniu opisany w najdrobniejszych detalach zielony rycerz. Wszystko ma zielone - szaty, skórę, włosy itp. Jest ogromny i jasne jest, że to nadnaturalna istota, ale ubranie ma bogate i gustowne, cywilizowane takie. Proponuje on beheading gamę - ktoś ma mu głowę obciąć, a potem on temu komuś obetnie. Nikt się nie zgłasza, iycer/. szydzi, więc sam król musi ratować honor dworu. W końcu Gawain się oferuje, mówiąc, że jest najmniej wart i jak go zabiją to mała strata będzie. Obcina zatem głowę zielonemu, głowa się toczy przez całą salę, zielony Ją podnosi i mówi (tą głową obciętą, którą w ręce trzymie), że Gawain za rok i za dzień (początek nowego cyklu!) ma go odnaleźć w Green Chapel. Mija rok (mamy ładny opis zmian w przyrodzie) i Gawainowi czas ruszać. Idzie na mszę. bierze oręż, w tym tarczę z pentangle na jednej stronie (pogański znak ochronny) i Virgin Mary na drugiej (przezorny zawsze ubezpieczony) i rusza. Podróżuje przez niezwykłą, ponadnattiralną i bardzo niebezpieczną krainę, ma wiele przygód, aż. któregoś razu zaczyna się modlić i w cudowny sposób zostaje przeniesiony do ogrodu koło zamku Sir Bertilaka. Tam trafia na post (zażerają się rybą), poznaje też panią zamku (przepiękną) i Jakąś drugą kobietę (starą i brzydką kontrast). Pan zamku proponuje grę mają się wymieniać zdobyczami dnia. On chodzi na polowania, a Gawain jest podrywany przez panią zamku (i już pierwszego dnia zawadzi jako courtly lover daje się pocałować, a powinien być wiemy swojej pani). To, co przynosi pan zamku jest symboliczne i odzwierciedla zachowanie Gawaina pierwszego dnia jeleń (Gawain jest nieśmiały i płochliwy) zostaje wymieniony na buziaka, drugiego dnia dzik (odważniejszy, mniej wyrafinowany) na dwa buzaki, a trzeciego pan zamku przynosi lisa (podstępny), ale Gawain mu nie oddaje tego, co dostał, bo dostał green girdle od pani zaniku -ponoć ten, kto nosi tm pas, nie może zostać zabity. Gawain nie dość, że łamie zasady gry to jeszcze zamiast ufać w Boga woli wierzyć w jakieś pogańskie czary. W końcu rycerz wynisza do Green Chapel i odnajduje ją jest to tak naprawdę jaskinia obrośnięta trawą - not a dvilized place. A hellish place nawet. Tension is high. Pojawia się Green Knight i zabiera się do rzeczy - przy pierwszym ciosie Gawain się uchyla, drugi cios nie zostaje dokończony i dopiero trzeci trafia, ale tylko przecina Gawainowi skórę na s/.yi (trzy ciosy - ritual). Wtedy Green Knight objaśnia wszystko skonfundowanemu Gawainowi - tak naprawdę Jest on Sir Bertilakion, a cała ta farsa to sprawka Morgany, pól-siostry Artura, która postanowiła zrobić mu taki świąteczny psikus i sprawdzić odwagę

4