3582468883

Różnice indywidualne - Damian Grabowski SWPS Katowice 2018/19 Różnice indywidualne (Rl) to zjawisko, które polega na tym, że jednostki należące do tej samej populacji różnią się między sobą pod względem porównywalnych charakterystyk fizycznych i psychicznych. Wyjątkowość i niepowtarzalność = Indywidualność. Różnice indywidualne = Temperament, Inteligencja, Style poznawcze, Postawy

Kategorie służące do opisu różnic indywidualnych: TYP; CECHA; WYMIAR; CZYNNIK; STYL.

TYP: -koncepcja biegunowa; -koncepcja moda Ina; -koncepcja szufladkowa; -koncepcja wymiarowa.

TYP:    ryp.

-koncepcja biegunowa:    -koncepcja modalna:

„Ekstrawertyk    Introwertyk-^    Ekstrawertyk Ambiwertyk    Introwertyk

TYP:

-koncepcja wymiarowa:

-koncepcja szufladkowa:

Cecha: Względnie stała, charakterystyczna dla jednostki, zgeneralizowana tendencja do określonych zachowań przejawiająca się w różnych sytuacjach. Sytuacja -> Cecha -> Reakcja

Wymiar: Pojęcie wprowadzone przez Wilhelma Wundta; podkreśla ono, iż osoba zajmuje określone miejsce na osi reprezentującej nasilenie danej cechy oraz że można zmierzyć jej natężenie. Ugodowość <—^ Rywalizacja

Czynnik: Odp. konfiguracja korelujących ze sobą cech; czynnik posiada status cechy, z tym że bardziej ogólnej.

Styl: Sposób działania powtarzający się w różnych sytuacjach. Styl radzenia sobie ze stresem, poznawczy, uczenia się. GENY CZY ŚRODOWISKO?

Zachowanie jest funkcją wyposażenia genetycznego i środowiska: Zachowanie =f(G * S) [G - geny, S - Środowisko] Wówczas, gdy jeden z tych czynników ma wartość zerową zachowanie ludzkie nie wystąpi.

Badania nad zwierzętami: Selektywna hodowla - chów wsobny. W kilku pokoleniach parzy się rodzeństwo. Założenie: Rl w zakresie określonych cech są w określonym stopniu zdeterminowane genetycznie (poligenowo). Im bardziej Rl zależą od genów, tym mniej pokoleń trzeba aby kontrolowana zmienna ujawniła się w wyselekcjonowanej populacji.

Badania nad człowiekiem: Badania - metody korelacyjne: Jeśli wariancja określonych zachowań czy cech jest w jakimś stopniu uwarunkowana czynnikiem genetycznym, to istnieje liniowy związek między stopniem pokrewieństwa genetycznego porównywanych osób, a zbieżnością w ich charakterystykach zachowania.

Czynnik genetyczny addytywny: część genów, które powodują że potomstwo jest podobne do rodziców.

Czynnik genetyczny nieaddytywny: Dominacja; Epistaza.

Wskaźnik odziedziczalności (heritability index). Ta część wariancji całkowitej (fenotypowej), którą należy przypisać wariancji genotypu. Przyjmuje wartość od 0 do 100% - Im wyższy, tym większy udział czynnika genetycznego w wariancji cech (zachowania).

Środowisko wspólne: Obejmuje czynniki środowiskowe powodujące, iż członkowie rodziny są do siebie podobni.

Inteligencja    Temperament

25%    5%    40%

Środowisko specyficzne: Czynniki zewnętrzne przyczyniające się do powstawania różnic między członkami rodziny.

G - czynnik genetyczny; C - środowisko wspólne;

E - środowisko specyficzne; B - błąd pomiaru.