METODOLOGIA badań psych, z elementami psychometrii - M. Januszek SWPS 2018/19 (notatki z prezentacji)
aspekt |
Podejście NIENAUKOWE |
Podejście NAUKOWE |
Ogólne podejście |
intuicyjne |
empiryczne |
Obserwacja |
przypadkowa, niekontrolowana |
systematyczna, kontrolowana |
Opisywanie wyników |
tendencyjne, subiektywne |
nietendencyjne, obiektywne |
Pojęcia |
niejednoznaczne |
jasne, operacyjne definicje |
Narzędzia |
niedokładne |
dokładne, |
Pomiar |
nietrafny i nierzetelny |
trafny i rzetelny |
Hipotezy |
niemożliwe do sprawdzenia |
weryfikowalne |
Postawa |
bezkrytyczna, akceptująca |
krytyczna, sceptyczna |
Czym jest nauka? - Ilość vs. jakość
1. Podejście nomotetyczne -ustalenie ogólnych praw rządzących zachowaniem:
• badana zbiorowość: populacja
• metoda analizy: statystyczna
• cel: wyjaśnianie
2. Podejście idiograficzne -odkrycie praw odnoszących się do jednego przypadku:
• badana „zbiorowość": jednostka
• metoda analizy: jakościowa
• cel: rozumienie
Podział metodologii;
1. Wg stopnia ogólności
a) metodologia ogólna - wspólna dla wszystkich nauk, zajmuje się prawidłowościami rządzącymi procesem poznawczym (klasyfikowanie, definiowanie, wnioskowanie, wyjaśnianie).
b) metodologia szczegółowa - dotyczy danej dyscypliny naukowej; zajmuje się charakterystycznymi dla danej dyscypliny procedurami poznawczymi (np. planowanie eksperymentów, budowa testów psychologicznych).
2. Wg sposobu badania działań poznawczych:
a) metodologia opisowa - rekonstrukcja i opis rzeczywistego postępowania badawczego naukowców (jakie środki badacz stosuje do osiągnięcia określonych celów, rekonstrukcja i hierarchizacja celów oraz analiza środków).
Struktura procesu badawczego
b) metodologia normatywna - wskazywanie jak badacz powinien postępować, by zminimalizować błędy i zmaksymalizować wyniki badawcze.
Po co uczyć się metodologii?
1. Znajomość bierna:
• studiowanie ze zrozumieniem literatury psychologicznej,
• poprawne, praktyczne wykorzystanie rezultatów badawczych,
• umiejętne formułowanie pytań pod adresem specjalistów,
2. Znajomość czynna:
• powtarzanie badań empirycznych,
• integrowanie rezultatów badawczych,
• samodzielne prowadzenie badań empirycznych,
• uwzględnianie psychologicznych i etycznych aspektów procesu badawczego.
Cele poznania naukowego.
o WEWNĘTRZNE - cel jaki stawia sobie badacz („czysto poznawczy") o ZEWNĘTRZNE - wynikają z funkcji jaką nauka pełni w społeczeństwie Celem poznania naukowego jest PRAWDA, która cechuje się:
Ogólnością. Ścisłością (matematyzacja twierdzeń), Wysoka informatywna zawartością (ilość konsekwencji logicznych i doświadczalnych, które można z danego twierdzenia wyprowadzić), Prostota: (logiczna i matematyczna), Pewnością: Psychologiczna (subiektywna wiarygodność), Epistemologiczna (potwierdzenie za pomocą danych empirycznych), Logiczna (stopień niezawodności [rachunek prawdopodobieństwa])
Struktura procesu badawczego wg Babbie
a) Trzy cele badań: eksploracja, opis, wyjaśnianie
b) Różne jednostki analizy; osoby, grupy, organizacje, wytwory społeczne
c) Różne wymiary czasowe: badania przekrojowe (poprzeczne), badania dynamiczne (longitudinalne)