ZAGADNIENIA Z PSYCHOLOGII ROZWOJU
1. Okres prenatalny (psychologia rozwoju człowieka Trempała):
• Czynniki zaburzające rozwój prenatalny
1) genetyczne (działające na kom. rozrodcze, zygotę, embrion, wpływają na zapis genetyczny
- aberracje chromosomowe (zespół Downa, Turnera)
- mutacje monozygotyczne (zespół Marfana, hemofilia, fenyloketonuria)
- mutacje poligenowe
2) paragenetyczne
- toksyny (alkohol, nikotyna, narkotyki, leki, ołów, rtęć, metale ciężkie)
- dieta (niedobór ilościowy - niedożywienie)
- choroby (wirusowe: różyczka, AIDS, półpasiec, żółtaczka + bakteryjne: listerioza + pasożyty: tasiemiec, toksoplazmoza)
- promieniowanie (rentgenowskie, izotopowe)
- niedotlenienie (wynika z palenia papierosów, chorób matki związanych z układem krążenia)
- choroby matki (nerek, krążenia, cukrzyca)
- komplikacje ciążowe (zagrożenie promieniowaniem, zatrucie, krwawienie, konflikt serologiczny)
3) czynniki okołoporodowe:
- przedwczesny poród
- powikłania (odklejenie łożyska, złe położenie dziecka)
- zabiegi położnicze
4) wcześniej powstałe zaburzenia (dystrofia wewnątrzmaciczna, zamartwica)
• Od czego zależy to na ile czynnik jest szkodliwy?
Na działanie czynników zewnętrznych najbardziej wrażliwe jest dziecko w początkowym etapie życia płodowego - okresu najszybszego rozwoju mózgu (np. skutki niedożywienia najsilniejsze gdy występuje ono w pierwszym trymestrze). Szkodliwość czynnika jest również zależna od nasilenia jego występowania np. ilości wypalonej nikotyny.
• W czym przejawia się uczenie i pamięć w okresie prenatalnym (odniesienie do różnych modalności zmysłów)?
Wzrok i słuch noworodka są rozwinięte w stopniu pozwalającym kierować się w stronę innych osób np. ludzki głos przyciąga uwagę noworodka, noworodki preferują melodie znane im w życiu prenatalnym, preferują słuchać języka ojczystego. W trzecim trymestrze występują ruchy gałek ocznych, oczy mogą się otwierać. Wzorce ruchowe czyli ssanie, oddychanie i płacz można zaobserwować pod koniec okresu płodowego - mózg gotowy do regulowania podstawowych funkcji koniecznych do życia w świecie zewnętrznym. Dziecko uczy się też reakcji na bodźce napięcia nerwowego, rytmu dobowego, nawyków sennych, ma pamięć przestrzeni.
• Na czym polega pamięć dośw. emocjonalno - społ w okresie prenatalnym (tu trzy rodzaje komunikacji matka-dziecko)?
Dzieci w początkowych trzech dniach życia potrafią rozpoznawać i preferują głos matki. Komunikacja neurohormonalna - stan matki np. stres (kortyzol) wpływa na dziecko np. również jest nerwowe - wzmożone tętno i ruchliwość
Komunikacja behawioralna - (np. czy kobieta dba o siebie w czasie ciąży)
Komunikacja psychiczna - (sprzężona z k. neurohormonalną) dot. myśli, oczekiwań, wyobrażeń,
1