3582469046

Laboratorium 3 Mikrobiologia

Podłoża mikrobiologiczne. Metody otrzymywania czystych kultur

Część teoretyczna

Podłoża mikrobiologiczne (pożywki) to mieszaniny odpowiednio dobranych składników odżywczych, dostarczających hodowanym mikroorganizmom niezbędnych pierwiastków chemicznych oraz źródła energii niezbędnej do wzrostu i rozmnażania. Do elementów pokarmowych, bez których wzrost nie jest możliwy należą: węgiel (C), azot (N), fosfor (P), siarka (S), tlen (O), wodór (H). Pierwiastki te wchodzą w skład większości związków organicznych tworzących komórkę i określane są jako pierwiastki budulcowe lub biogenne.

Wzrost i rozwój drobnoustrojów na pożywkach, a szczególnie bakterii pozwala na ich wyodrębnienie i zbadanie cech morfologicznych, fizjologicznych, biochemicznych i serologicznych.

Pożywki stosowane do namnażania drobnoustrojów powinny zawierać nie tylko odpowiednie składniki pokarmowe ale również powinny mieć odpowiednią wilgotność, odpowiednie pH, odpowiednie ciśnienie osmotyczne oraz powinny być jałowe.

Podział podłoży mikrobiologicznych ze względu na skład:

•    Podłoża minimalne: zawierają tylko te komponenty, które są naprawdę niezbędne do wzrostu danego gatunku mikroorganizmów, takie jak źródło energii, źródło węgla i sole mineralne oraz czasem pojedyncze czynniki wzrostowe

•    Podłoża pełne: zawierają wszystkie substancje niezbędne do wzrostu drobnoustrojów (źródło energii, źródło węgla, sole mineralne, wiele czynników wzrostowych)

•    Podłoża wzbogacone: są przeznaczone do hodowli mikroorganizmów, które słabo rosną w warunkach laboratoryjnych (in vitro), wymagających dodatkowych składników

w podłożu mikrobiologicznym; podłoża wzbogacone mogą zawierać na przykład krew, surowicę, płyny wysiękowe, wyciąg wątrobowy, mleko.

Podział podłoży mikrobiologicznych ze względu na konsystencje:

•    Płynne - służą m. in. do namnażania bakterii

•    Półpłynne - podłoże płynne z dodatkiem 0,1-0,7% agaru¹, używane m. in. do stwierdzania obecności rzęsek i badania ruchów bakterii

•    Stałe - zawierają 1,5-2% agaru lub 15-20% żelatyny², są stosowane m. in. do otrzymywania pojedynczych kolonii bakteryjnych, ich różnicowania i identyfikacji

Podział podłoży mikrobiologicznych ze względu na przeznaczenie:

•    Wybiórcze - podłoża z dodatkiem substancji, które umożliwiają wzrost tylko pewnych określonych gatunków bakteryjnych przy jednoczesnym hamowaniu wzrostu innych mikroorganizmów. Podłoża te pozwalają na wyizolowanie jednego lub kilku gatunków bakteryjnych z materiału, w którym znajduje się cała masa drobnoustrojów np. podłoże

z dodatkiem fioletu krystalicznego, które umożliwia wzrost tylko bakterii Gram-ujemnych

•    Różnicujące-podłoża gdzie może rosnąć kilka lub kilkanaście gatunków drobnoustrojów, ale każdy z nich wytwarza charakterystyczne, łatwe do zróżnicowania kolonie, co pozwala na ich

'Agar jest wielocukrem otrzymywanym z wodorostów morskich. Nie jest rozkładany przez bakterie. Rozpuszcza się w wodzie w temp. 90-100⁹C a zestala się w formie żelu już w temp. 50®C.

'żelatyna substancja białkowa stosowana jako czynnik zestalający pożywki mikrobiologiczne,rzadziej niż agar ponieważ żelatyna ulega upłynnieniu już w temperaturze 26-30°C oraz jest rozkładana przez niektóre bakterie