1060441607

poprzedniego przykładu są to odpowiednio ustawa Karta Nauczyciela i ustawa o policji), wówczas przepisy kodeksu pracy stosuje się w zakresie nie uregulowanym tymi przepisami. Kodeks pracy następująco definiuje podstawowe pojęcia związane z zatrudnieniem:

-    Pracownik to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Na warunkach określonych w kodeksie pracy pracownikiem może być również osoba, która nie ukończyła 18 lat.

-    Pracodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników.

Stosunek pracy. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca - do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Jak wynika z powyższej definicji, dla stosunku pracy charakterystyczne jest podporządkowanie pracownika pracodawcy w czasie wykonywania pracy. Podstawy nawiązania stosunku pracy przedstawia rysunek 2.

Stosunek pracy może być zawarty na podstawie:

umowy o pracę powołania wyboru mianowania spółdzielczej umowy o pracę

Rys. 2. Podstawy nawiązania stosunku pracy

Stosunek pracy nawiązany na podstawie umowy o pracę jest najbardziej rozpowszechnioną formą zatrudnienia pracownika. Zostanie on szczegółowo omówiony w dalszej części opracowania.

Stosunek pracy nawiązuje się na podstawie powołania w przypadkach określonych w odrębnych przepisach. Zazwyczaj w ten sposób zatrudnia się pracowników służby państwowej. Zostają oni powołani na dane stanowisko przez odpowiedni organ państwowy -wojewodę powołuje Prezes Rady Ministrów. Stosunek pracy nawiązuje się w takich przypadkach na czas nieokreślony, a jeżeli na podstawie przepisów szczególnych pracownik został powołany na czas określony, stosunek pracy nawiązuje się na okres objęty powołaniem. Pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym czasie -niezwłocznie lub w określonym terminie - odwołany ze stanowiska przez organ, który go powołał. Odwołanie to jest równoznaczne z wypowiedzeniem umowy o pracę.

Powstanie stosunku pracy następuje na podstawie wyboru, jeżeli z wyboru wynika obowiązek wykonywania pracy w charakterze pracownika. Na przykład drogą wyboru nawiązuje się stosunek pracy z prezydentem miasta (wybierają go mieszkańcy miasta). Stosunek pracy z wyboru rozwiązuje się z wygaśnięciem mandatu.

W drodze mianowania (inaczej nominacji) nawiązuje się stosunek pracy z osobami należącymi do niektórych kategorii pracowników państwowych (funkcjonariuszami straży granicznej). Aktu mianowania dokonuje właściwy organ państwowy lub pracodawca (dla powyższego przykładu odpowiednio - komendant straży granicznej), niezbędna jest tu jednak zgoda pracownika na przyjęcie nominacji.

Stosunek pracy między spółdzielnią pracy a jej członkiem nawiązuje się przez spółdzielczą umowę o pracę. Jest on regulowany ustawą Prawo spółdzielcze.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

7