78 Renata Gminska
snym wykorzystaniu zaktualizowanej wartości netto (NPV) i wewnętrznej stopy zwrotu (IRR). Rozwój rachunku kosztów zmiennych. Wykorzystanie w decyzjach zarządczych w ielostopniowy ch i wielosegmentowych rachunków7 kosztów i przychodów. | ||
IV |
Lata siedemdziesiąte XX wieku |
Włączenie rachunku kosztów do zintegrowanego systemu informacyjnego. Uwzględnienie środowiska naturalnego w rachunku kosztów i przychodów. Modyfikacja metod i technik o elementy rachunkowości inflacyjnej. |
V |
Lata współczesne (od końca lat osiemdziesiątych) |
Powstanie strategicznej rachunkowości zarządczej wspierającej strategiczne zarządzanie z orientacją na iynek. a tym samym obejmującej także otoczenie zewnętrzne. |
Źródło: opracowanie własne na podstawie: Szychta (2008). Kiziukiewicz (2003). Sobańska (2010).
Rozwój rachunkowości zarządczej ma charakter ewolucyjny. Zmiany, którym podlega wynikają z konieczności ciągłego jej dostosowywania się do zmian otoczenia. Rachunkowość zarządcza, której celem było dostarczanie informacji, staje się integralnym i aktywnym elementem zarządzania. Przed rachunkowością zarządczą pojawiają się wciąż nowe zadania. Aby im sprostać powstają nowe koncepcje rachunku kosztów i nowe metody rachunkowości zarządczej. Powoduje to wyodrębnianie w literaturze anglo-amerykańskiej, a także polskiej1 dwóch obszarów rachunkowości zarządczej (schemat 1), a mianowicie operacyjnej (zwanej też konwencjonalną) rachunkowości zarządczej oraz strategicznej rachunkowości zarządczej, które różnią się zasadniczo. Jest to konsekwencją ich odmiennego zakresu informacyjnego wynikającego z czasowego zasięgu decyzji, a także ich „ciężaru gatunkowego”.
Schemat 1. Rachunkowość zarządcza a system zarządzania
Zapotrzebowanie na informacje
i |
Strategiczna rachunkowość |
Informacje |
Zarządzanie |
1 g |
zarządcza |
strategiczne | |
ii |
Operacyjna rachunkowość |
Informacje |
Zarządzanie |
b |
zarządcza |
operacyjne |
przepływ informacji przed wyodrębnieniem operacyjnej i strategicznej rachunkowości zarządczej
_ przepływ informacji po wyodrębnieniu operacyjnej i strategicznej rachunkowości
zarządczej
Źródło: opracowanie na podstawie: Nowak (2000. s. 18-19).
Podział rachunkowości zarządczej na operacyjną i strategiczną znajduje się między innymi w pracach: Nowak (2000). Szychta (2008). Nowak (2008), Świderska (2008). Sobańska (2010).