Hydroterapia jest działem lecznictwa fizykalnego, w którym wykorzystuje się oddziaływanie wody ( w postaci ciekłej, stałej i pary wodnej) na ustrój do celów leczniczych, profilaktycznych i rehabilitacyjnych. Wodolecznictwo wykorzystuje głównie działanie termiczne (jest najlepszą formą leczenia ciepłem i zimnem), mechaniczne, elektryczne i chemiczne wody.
Człowiek jest istotą stałocieplną, a to znaczy że organizm ludzki ma zdolność utrzymywania stałej temperatury wewnątrz ciała od której zależy prawidłowy przebieg jego czynności. Stała temperatura ustroju zostaje utrzymana dzięki mechanizmom regulacyjnym, nazywanym regulacją cieplną lub termoregulacją, które dzieli się na dwie grupy: regulację chemiczną i regulacje fizyczną.
Regulacja chemiczna polega na sterowaniu przemianą materii ustroju. Przemiana materii ustroju decyduje o ilości ciepła wytwarzanego przez tkanki, głównie części rdzennej. Regulacja fizyczna polega na kontroli ilości ciepła oddawanego głownie drogą przewodzenia i promieniowania przez powierzchowną część ciała zwaną warstwą korową. Temperatura tej warstwy wzrasta lub maleje zgodnie ze zmianami temperatury otoczenia. O kierunku regulacji cieplnej decydują dwa podstawowe procesy: wydzielanie potu oraz zmiany stanu czynnościowego naczyń krwionośnych skóry. We fizycznej regulacji temperatury organizmu odgrywają rolę następujące czynniki: stosunek powierzchni ciała do jego objętości Istnienie warstwy powietrza pomiędzy powierzchnią ciała a odzieżą spełniającą ważną rolę izoluj ącą
Izolujący wpływ skóry i tkanki tłuszczowej
Stopień unaczynienia skóry: wymianę ciepła przyspiesza zwiększony przepływ krwi przez naczynia krwionośne skóry, zamknięcie połączeń żylno-tętniczych oraz rozszerzenie naczyń włosowatych
Wartość przewodnictwa cieplnego otoczenia, która jest mała w przypadku powietrza, a duża w przypadku wody
Warunki fizyczne do parowania wody zawartej w pocie: gdy powietrze otaczające jest suche, istnieją dobre warunki parowanie; gdy powietrze otaczające jest nasycone parą wodna, parowanie może być utrudnione, a nawet niemożliwe Ruch powietrza, który ułatwia oddawanie ciepła drogą przenoszenia
Istotne znaczenie w zabiegach wodoleczniczych ma odczuwanie przez człowieka temperatury wody. Przekroczenie określonej granicy ciepła lub zimna może prowadzić do uszkodzenia tkanek, nazywanego oparzeniem lub odmrożeniem. Zakres temperatury, w którym nie odczuwa się ciepła, ani zimna nazwano strefą komfortu cieplnego, która zależy od średniej temperatury skóry. Strefa komfortu cieplnego może być różna u osób bardziej lub mniej zaadoptowanych do zimna.
W utrzymaniu stałej temperatury pomagają znajdujące się w skórze receptory ciepła i zimna, które wysyłają informacje do podwzgórza. Receptory te nie są w skórze rozmieszczone równomiernie: receptorów zimna jest więcej niż ciepła, ale proporcje zmieniają się w zależności od okolicy ciała np. skóra twarzy bardziej wrażliwa na zimno.
19