1109145077

Siateczka śródplazmatyczna jest złożonym systemem pęcherzyków i kanalików, które dzielą wnętrze komórki na wiele przedziałów. Taka budowa ułatwia równoczesny przebieg różnych procesów chemicznych. Błony siateczki są strukturalnie połączone z otoczką jądrową, z błonami aparatu Golgiego, z otoczką lizosomów i mitochondriów oraz z błoną komórkową. Do części błon siateczki od strony cytoplazmy podstawowej przylegają rybosomy- siateczka ziarnista lub szorstka.

Aparat Golgiego - cechuje się uporządkowanym układem równoległych, spłaszczonych woreczków. W komórce jest zwykle kilkanaście takich układów. Aparat Golgiego sąsiaduje zwykle z ziarnistą siateczką śródplazmatyczą. Pomiędzy nimi występują pęcherzyki przenośnikowe. Układają się one w szereg na zewnętrznej stronie każdego układu woreczków i ulegają połączeniu, tworząc nowy woreczek. W ten sposób kompensowana jest utrata błony, związana z formowaniem pęcherzyków na wewnętrznej stronie układu woreczków.

Czynność aparatu Golgiego polega na gromadzeniu wydzieliny, która zostaje w nim skondensowana. Zagęszczona wydzielina w pęcherzykach pączkujących z wewnętrznych woreczków danego układu jest transportowana w kierunku powierzchni komórki i wydzielana. Podczas wydzielania błona otaczająca ziarno wydzieliny ulega połączeniu z błoną komórkową.

Rybosomy - są zbudowane z kwasu RNA (rybonukleinowego) związanego z białkiem. Łączą się one w większe zespoły nazwane polisomami i układają się liniowo lub spiralnie. Polisomy występują samodzielnie lub są związane z błonami siateczki śródplazmatycznej. Są zasadniczymi cząstkami strukturalnymi zaangażowanymi w biosyntezę białek.

Mitochondria - to drobne ziarenka lub pałeczki. Każde mitochondrium jest otoczone błoną zewnętrzną i wewnętrzną. Błona wewnętrzna ogranicza przestrzeń wypełniona macierzą. Do macierzy wpuklają się liczne fałdy błony wewnętrznej, tworząc grzebienie. Nowe mitochondria powstają przez podział tych, które istnieją w komórce. Mitochondria zawierają zespół enzymów zdolnych do przeprowadzania złożonych reakcji biochemicznych, biorą udział w procesach oddychania i produkcji energii.

Lizosomy - powstają ze specjalnej okolicy gładkiej siateczki śródplazmatycznej. Błona lizosomowa stanowi barierę pomiędzy macierzą lizosomową zawierającą hydrolazy a cytoplazmą podstawową. Lizosomy biorą udział w wewnątrzkomórkowym trawieniu materiału egzogennego i endogennego.

Filamenty (mikrowłókienka)-maja budowę cienkich nici i stanowią morfologicznie i czynnościowo różnorodną grupę. Charakterystyczne filamenty występują w komórkach mięśniowych, nerwowych i nabłonkowych.

Mikrotubule - są cienkimi rureczkami o znacznej długości. Wchodzą one w skład złożonych aparatów ruchowych komórki, np. rzęsek, witek, wrzeciona kariokinetycznego. Rola mikrotubuli polega na tym, że tworzą one przestrzenna konstrukcję (szkielet komórki) i mogą służyć jako miejsce przyczepiania się mikrofilamentów.

Błona komórkowa - osłania komórkę i reguluje wymianę substancji pomiędzy komórką a środowiskiem. Ma ona budowę białkowo-lipidową. Wzajemny stosunek i układ tych składników jest zmienny w różnych błonach. Białka błon są wbudowane w podwójną warstwę lipidów i ulegają przemieszczeniom. Półpłynny mozaikowy model błony komórkowe ma zasadnicze znaczenie dla czynności biologicznych komórki. Swoistość powierzchni komórki i większość reakcji błony komórkowej są związane z warstwą glikoproteidów, która osłania błonę komórkową, wiąże substancje pobierane do wnętrza

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego"

10