1109145602

Neoliberalizm

Monetaryzm to doktryna ekonomiczna charakteryzująca się silnym poparciem i wiarą w skuteczność mechanizmów rynkowych i niechęcią do nadmiernej interwencji państwa w gospodarkę. Monetaryzm ogólnie biorąc jest powrotem do klasycznych, XIX-wiecznych poglądów w tej sprawie (choć jest on obecnie dużo bardziej subtelny i złożony) stojącym w ostrym konflikcie z inną szkołą ekonomiczną zwaną keynesizmem. Monetarystą jest w tym sensie zwolennik tej szkoły myślenia ekonomicznego. Monetaryzm w drugim sensie tego słowa charakteryzuje się silną wiarą w samoregulujące się mechanizmy rynkowe, odrzucaniem tych form interwencjonizmu państwowego, które wiążą się z dużym wypływem pieniądza z kasy państwa oraz postulowaniem prowadzenia stałej i przewidywalnej polityki "mocnego" pieniądza i co za tym idzie odrzucanie koncepcji "naprawiania" gospodarki przez zmiany podstawowych stóp procentowych. Trzeba jednak zauważyć, że nie każdego zwolennika wolnego rynku można określić jako monetarystę.

Nowa ekonomia klasyczna¹⁷

Wychodząc z założenia o doskonałej konkurencyjności rynków, oznaczającej możliwość natychmiastowego dostosowywania się popytu, podaży i ceny do nowej sytuacji, zarówno na rynkach produktów, jak i czynników produkcji oraz uwzględniając hipotezę racjonalnych oczekiwań, zwolennicy nowej szkoły klasycznej odrzucają możliwość skutecznego wpływu polityki gospodarczej państwa, zarówno w krótkim, jak i długim okresie, na kształtowanie się takich wielkości, jak produkcja czy zatrudnienie.

Teoria racjonalnych oczekiwań

Teoretyczny model rynkowych zachowań podmiotów gospodarczych, przyjmujący, że podmioty te, przewidując w toku podejmowania swoich decyzji gospodarczych poziom kształtowania się różnych wielkości ekonomicznych w przyszłości (stopy inflacji, płac, zysków), nie powtarzają błędów popełnianych w prognozach formułowanych uprzednio.

Jest alternatywą dla modelu prognozowania ekstrapolacyjnego (opartego na kształtowaniu się określonej wielkości w przeszłości) i adaptacyjnego (polegającego na rewizji oczekiwań w przypadku ujawnienia się rozbieżności pomiędzy prognozą a rzeczywistością). W poglądach przeciwników interwencjonizmu państwowego hipoteza racjonalnych oczekiwań wykorzystywana jest jako jeden z argumentów podważających sens prowadzenia aktywnej polityki stabilizacyjnej, zmierzającej do zapewnienia równowagi gospodarczej i pełnego zatrudnienia.

Zwolennicy aktywnej polityki gospodarczej państwa uważają, że nawet jeśli podmioty gospodarcze formułują swe oczekiwania racjonalnie to i tak istnieje szerokie pole aktywności państwa, związane z opóźnieniami czasowymi dostosowań popytu, podaży i cen.

Ekonomia podaży

Szkoła ekonomiczna, powstała w latach 70. XX w., współcześnie traktowana raczej jako część monetaryzmu; twórcy ekonomii podaży uważali, że najważniejsza jest podażowa strona gospodarki; postulowali obniżenie stóp podatkowych w celu pobudzenia inwestycji oraz powrót do tradycyjnych wartości: wolności i odpowiedzialności jednostki, nieskrępowanej przedsiębiorczości i ograniczenia roli państwa w gospodarce w celu zwiększenia podaży pracy; najbardziej znanym modelem ekonomii podaży jest krzywa Laffera.

Nie jest zwartą koncepcją teoretyczną, jest to raczej zestaw propozycji pod adresem polityki ekonomicznej. Zyskała sławę, gdy jej postulaty uwzględniono w programie ekonomicznym r. Reagana. Do najbardziej znanych jej przedstawicieli należy zaliczyć: A. Laffera, G. Gildera, J. Wannisky,ego oraz I. Kristola.

W myśl poglądów ekonomii podaży wszelkie trudności w funkcjonowaniu gospodarki wynikają stąd, że zewnętrzne czynniki zakłócają działanie mechanizmów rynkowych. Takim czynnikiem jest właśnie ingerencja państwa. Jego polityka, szczególnie polityka podatkowa, wpływa fałszująco na decyzje alokacyjne oraz na stopień aktywności gospodarczej.

17

PWN

15 | S t r o n a