1109145604

Strategie rozwoju

ekstensywny wzrost gospodarczy, osiągany przez zwiększanie zasobów, np. wzięcie pod uprawę nowych areałów ziemi - typ wzrostu, którego podstawą są rosnące nakłady i stosunkowo wolne zmiany w wydajności czynników produkcji

intensywny wzrost gospodarczy, osiągany przez zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów, np. przez zwiększenie wydajności z hektara gruntów ornych, (zwiększająca się wydajność pracy, malejące wskaźniki materiałochłonności, energochłonności, kapitałochłonności)

Koncepcje rozwojowe

Błędne koło ubóstwa

Błędne koło ubóstwa

Niski poziom produkcji (mata wydajność pracy) Niski poziom przeciętnych dochodów Niskie oszczędności i inwestycji Niskie tempo akumulacji kapitału Niski poziom konsumpcji

Wysoki wzrost gospodarczy przy niskim poziomie PKB per capita determinuje wzrost rodności, te zaś obniżają poziom kapitału ludzkiego, co ogranicza w przyszłości stopę wzrostu gospodarczego i utrwala ubóstwo Jest zagrożeniem w dużych krajach rozwijających się - Indie, Tajlandia itp. W krajach tych występuje wysoki PKB ogółem oraz duża liczba mieszkańców, co indukuje spadek PKB per capita.

Teoria Whitmana Rostowa¹⁹

Jest jedną z teorii rozwoju gospodarczego, stworzona przez amerykańskiego ekonomistę Walta Whitmana Rostowa opublikowana w 1971r. Według Rostowa każdy kraj przechodzi przez pięć następujących po sobie stadiów rozwoju gospodarczego, który swoim zakresem obejmuję jakościowe i strukturalne zmiany w gospodarce narodowej będące następstwem wzrostu gospodarczego. Teoria ta jest utrzymana w tradycji starszej szkoły historycznej, której przedstawicielami byli m.in. Friedrich List, Wilhelm Roscher oraz Bruno Hildebrand.

Stadia rozwoju wg Rostowa:

1.    gospodarka tradycyjna (słabe rolnictwo, prosta reprodukcja) pierwsze studium rozwoju gospodarczego, charakteryzujące się tym, że większość zasobów (ludzie, kapitał, praca) skoncentrowana jest w rolnictwie. W takim stadium nie występuje tzw. samoczynny proces postępu materialnego, który jest charakterystyczny dla społeczeństw industrialnych i postindustrialnych. Inne charakterystyczne przesłanki dla tego typu społeczeństwa to niska mobilność, osiadły tryb życia oraz uzależnienie szacunku społecznego od odziedziczonej pozycji.

2.    tworzenie warunków do „startu" - (handel, przemysł, nowe technologie i struktury instytucjonalne); w tym stadium dostrzec można szereg zmian w porównaniu do stanu pierwotnego. Zmiany te jednak dotyczą tylko części społeczeństwa, jednak stanowią przesłankę do trwałych i systematycznych przemian. Uznanie społeczne staje się uzależnione od osiągnięć ekonomicznych i statusu materialnego niż od pochodzenia. Dlatego pojawiają się przedsiębiorcy, którzy są skłonni ponieść ryzyko w działalności finansowej i produkcyjnej. W takim społeczeństwie uwidacznia się w końcu sektor wiodący (np. górnictwo, wydobycie ropy naftowej), który musi zainicjować dynamiczny start.

3.    gospodarka zrywu (odkrycia naukowe);START jest następstwem przemian, które zaszły w drugim stadium. Czas jego trwania to średnio 20-30 lat. W tym czasie dochodzi do gwałtownych przemian nie tylko w sferze ekonomicznej ale i społecznej, poprzez zmianę form i metody zarządzania oraz ewolucję instytucji ekonomicznych. Proces wzrostu jest w tym stadium zasilany przez przeznaczenie części produktu na oszczędności/inwestycje.

4.    gospodarka dojrzała (dominacja przemysłu ciężkiego); w tym stadium wzrost gospodarczy prowadzi do wzrostu produktu narodowego brutto (PNB) zarówno w wymiarze absolutnym jak i w przeliczeniu na jednego mieszkańca. Czas trwania tego okresu określono na 60 lat. W tym czasie przemysł dzięki przyswajaniu najnowocześniejszych osiągnięć technicznych jest w stanie dostarczyć wszelkiego rodzaju towary, a produkcja ich jest jedynie ograniczona poprzez limity rynkowe i dostępność surowców.

5.    gospodarka masowej konsumpcji, jest to stadium masowej konsumpcji dóbr i usług. Ich produkcja pozwala większości społeczeństwa osiągnąć wysoki standard życia.

¹⁹ Historia myśli ekonomicznej, Landreth H., Colander D., PWN, Warszawa 2005., str. 349-350 17 | S t r o n a