Str 4

ROZWÓJ TEORII WZROSTU GOSPODARCZEGO W OKRESIE ZAOSTRZENIA SIĘ KONFRONTACJI DWÓCH SYSTEMÓW EKONOMICZNO-POLITYCZNYCH

Wielki Kryzys lat 1929-1933 spowodował nie tylko ukształtowanie się konkretnych metod interwencji państwa, które miały na celu pobudzenie rozwoju gospodarki na drodze kreowania zagregowanego popytu, ale również stworzył ekonomiczną teorię stanowiącą podstawę antycyklicznego interwencjonizmu państwa w postaci teorii keynesizmu.

Po Wielkim Kryzysie, który ujawnił wysoki stopień zagrożenia ustroju demokratycznego kapitalizmu ze strony radykalnych sił totalitarnych: sowieckiego komunizmu i niemieckiego narodowego socjalizmu, podstawowym problemem rozwoju gospodarki rynkowej - obok polityki stabilizacji - stał się problem określenia warunków i metod pozwalających na długookresowe zwiększanie produkcji w możliwie wysokim tempie.

Nie można w sposób jednoznaczny wiązać okresu pojawienia się teorii wzrostu gospodarczego z symptomami narastającego zagrożenia wojennego w Europie, ale należy uznać, że perspektywa nowego konfliktu wojennego skłaniała ekonomistów do poszukiwania dróg rozwoju gospodarki wykluczających załamania cykliczne i stworzenie warunków dla zrównoważonego wzrostu produkcji w długim okresie.

W drugiej połowie lat trzydziestych XX wieku podjęto próbę zdynamizowania teoni keynesowskiej, aby dostosować ją do warunków długookresowego wzrostu gospodarki.

Za twórcę Teorii wzrostu gospodarczego uznawany jest angielski ekonomista, profesor Uniwersytetu w Oksfordzie, Roy Forbes Harrod (1900-1978). Harrod opublikował podstawowe elementy swojej teorii w artykule p.t. An Essay in Dynamie Theory (Szkic o teorii dynamicznej) w Jhe Economic Joumat" nr 1/1939 Praca powyższa nie została w owym czasie dostrzeżona przez większość ekonomistów, którzy ciągle żyli problematyką cykli koniunkturalnych oraz analizą teorii interwencjonizmu państwowego.

Podstawowe znaczenie dla powstania teorii wzrostu gospodarczego miała praca Harroda Towards a Dynamie Economics (Ku dynamicznej ekonomii) wydana w 1948 r. w Londynie.

R. F. Harrod sformułował model niezrównoważonego wzrostu gospodarczego, który opierał się na keynesowskiej zasadzie równości inwestycji (I) i oszczędności (S), tj. I = S.

Wychodząc z powyższego założenia podzielił obydwie strony równania przez wielkość dochodu Y oraz wprowadził do wzoru współczynnik, który nazwał krańcowym współczynnikiem kapitału (C), wyrażający wielkość nakładu inwestycji niezbędną dla uzyskania określonego przyrostu dochodu (AY); ściślej: przyrostu dochodu o jednostkę.

Formuła wzrostu R. F. Harroda przedstawiała się następująco: GC = s, gdzie G oznacza stopę wzrostu dochodu (tempo wzrostu):

C - krańcowy współczynnik kapitałowy;

s - stopę oszczędności t.j. udział oszczędności w dochodzie.