1109145803

Iowego).

3.1.11. Policzterofluoroetylen

Tworzywo termoplastyczne znane pod nazwą teflon, o gęstości ok. 2,2 g/cm³. Wyróżnia się dużą odpornością na działanie wszelkich rozpuszczalników, chemikaliów i wody, jest niepalne. Ma dobre własności mechaniczne w zakresie temperatur od —100 do +200°C. Produkowane w postaci granulek, lateksu (stabilizowanej zawiesiny wodnej o bardzo drobnych cząsteczkach, która służy do wylewania folii, powlekania lub impregnacji) oraz proszku do wytłaczania i spiekania w formach pod ciśnieniem. Przeznaczone jest do wyrobu uszczelek, przewodów, armatury, wykładzin i włókien.

3.2. DUROPLASTY

Duroplasty, zwane też żywicami utwardzalnymi, cechuje pizestizennie usieciowana budowa, twoiząca się pod wpływem podwyższonej temperatury (tworzywa termoutwardzalne) lub czynników chemicznych (tworzywa chemoutwardzalne). W związku z tym cechuje je sztywność, stabilność wymiarowa, nierozpuszczalność i nietopliwość oraz doskonale własności elektroizolacyjne. Główną ich wadą jest kruchość (zmniejsza się ją przez stosowanie napelniaczy i nośników) i niemożność powtórnego formowania.

Duroplasty stosuje się w postaci mieszanek do tłoczenia (żywica+ napełniacz), laminatów, tworzyw piankowych, tworzyw wzmacnianych (np. włóknem szklanym), żywic technicznych, klejów, lakierów itd. Nieodwracalne przejście ze stanu plastycznego w utwardzony zachodzi bądź podczas formowania wyrobów, bądź podczas stosowania w postaci klejów, lakierów itd.

Do najważniejszych duroplastów należą: fenoplasty, aminoplasty, polimery nienasycone, żywice epoksydowe i niektóre żywice silikonowe.

3.2.1. Fenoplasty

Tworzywa termoutwardzalne, wytwaizane na podstawie żywic fenolowo-formaldehydowych, otrzymywanych w wyniku polikondensacji fenoli z formaldehydem. Własności żywic zmieniają się w szerokich granicach, zależnie od stosunku ilości reagentów, środków modyfikujących, katalizatorów, stopnia odwodnienia. Ogólnie dzielą się na:

-    żywice techniczne do wyrobu tłoczyw,

-    żywice lane (na odlewy),

-    kleje, kity i spoiwa,

-    żywice modyfikowane (do wyrobu lakierów i emalii),

-    żywice impregnacyjne (do wyrobu laminatów),

-    tworzywa piankowe.

Tłoczywa fenolowe (PN-81/C-89270) charakteryzują się łatwością przetwórstwa (prasowanie tłoczne lub przetłoczne pod ciśnieniem 15+ 30 MPa, temperatura formy 130+200°C, czas prasowania 40+60 s/mm grubości wypraski), dobrymi własnościami mechanicznymi (Re= 100+200 MPa) i termicznymi wyrobów oraz stosunkowo niską ceną. Wypraski są nieprzezroczyste, o intensywnym ciemnym zabarwieniu, bardzo odporne na działanie wody i rozpuszczalników, dość odporne na działanie rozcieńczonych kwasów, nieodporne na działanie ługów. Dodatkowymi zaletami są: duży moduł Younga, twarda powierzchnia, odporność cieplna i trudna palność.

W skład tłoczyw wchodzą odpowiednie żywice, napełniacze (wpływające na określone własności wyprasek i obniżające ich cenę), barwniki lub pigmenty i środki smarujące. W Polsce tłoczywa fenolowe wytwarza się z żywic: fenolowo-formaldehydowych (PF) i rzadziej krezo-lowo--formaldehydowych (CF). Jako napełniacze stosuje się: azbest (A), mączkę drzewną (D), mączkę drzewną i grafitową (DG), mączkę mineralną w postaci mączki dolomitowej, kredowej, szamotowej, serycytowej, łupku kwarcytowego itp. (N), mączkę dizewnąi mineralna (DN), mączkę mineralną i grafitową (NG), mączkę mikową (M) oraz włókno szklane (Sw),

Oznaczenie tłoczyw tworzy się przez dodanie do symbolu żywicy symbolu napełniacza (np. PF+DN, CF + D itd.).

Stosowane są również oznaczenia handlowe Polofen lub Modofen z odpowiednim symbolem literowym albo literowo-cyfrowym, np. Po-lofen A (PF+A), Polofen FBA-1 (PF+O), Modofen 100/6 (PF + Sw).

Zgodnie z PN tłoczywa fenolowe dzielą się na 5 głównych typów, a mianowicie: A — ogólnego przeznaczenia, B — o podwyższonych własnościach mechanicznych, C — o podwyższonych własnościach termicznych, D — o podwyższonych własnościach dielektrycznych, E — o specjalnych własnościach.

Własności i zastosowanie poszczególnych tłoczyw wynikają z użytej żywicy i napełniacza. Żywice napełniane mączką drzewną są używane na wyroby powszechnego użytku, części elektrotechniczne, obudowy aparatów radiowych, telefonicznych, elektrycznych, fotograficznych oraz mniej odpowiedzialne części maszyn. Tłoczywa zawierające azbest są bardziej odporne na działanie temperatury i czynników chemicznych, zawierające kwarc lub mikę — na prądy wielkiej częstotliwości, zawierające napełniacze włókniste są bardziej wytrzymałe itd. Z tłoczyw zawierających azbest lub azbest i opiłki metalowe wykonuje się okładzina cierne hamulców i sprzęgieł.

Żywice fenolowe lane (w Polsce pod nazwą Rezolan) są produkowane jako gęsty, przezroczysty, barwiony lub pigmentowany syrop. Stosowane są do bezciśnieniowego odlewania w otwartych formach bloków i prętów, poddawanych następnie obróbce skrawaniem. Czas utwardzania w temperaturze 75+85°C — kilka dni. Służą do wyrobu galanterii, uchwytów naizędzi, wzorników, form itd.

Własności odlewów: gęstość —1,28 g/cm³, wytrzymałość na ściskanie —100 MPa, wytrzymałość na zginanie — 80 MPa, udamość — 0,6+1,5 J/cm².

Osobną grupę materiałów konstrukcyjnych stanowią laminaty fenolowo-formaldehydowe, uzyskiwane przez prasowanie na gorąco warstw nośnika (papier, tkaniny bawełniane, azbestowe lub z włókien szklanych) nasyconego żywicą. Produkowane są w postaci płyt (o grubości 1+30 mm), kształtek i rur. Poddają się obróbce mechanicznej. Stosowane na części elektrotechniczne i części maszyn (koła zębate, tuleje łożyskowe). W Polsce laminaty na nośnikach papierowych mają nazwę handlową Rezokart P, bawełnianych — Rezotekst B (zw. też tekstolitem), azbestowych — Rezotekst A i szklanych — Rezotekst S.

Piankowe tworzywa fenolowe są stosowane na izolacje cieplne i akustyczne, opakowania oraz elementy dekoracyjne. Cechuje je duża twardość i kruchość, gęstość 0,02+0,1 g/cm³.

6