1060440370

miar długości, pomiar czasu. Z kolei w pomiarach pośrednich poszukiwana wartość określana jest na podstawie jej zależności od innych wielkości, które można zmierzyć bezpośrednio. Przykładem może być pomiar natężenia przepływu metodą objętościową, co w praktyce sprowadza się do pomiaru czasu przepływu pewnej objętości cieczy.

Wyniki pomiarów' wykonanych w trakcie ekspery mentu wy magają odpow iedniego zestawienia i opracoyyania, tak aby na ich podstaw ie możliwe było określenie wielkości lub zależności stanowiących cel eksperymentu. Sposób przedstawienia powinien być czytelny, jednoznaczny w interpretacji i umożliw iający dalsze wykorzystanie prezentowanych wyników. Przedstaw ienie danych ekspery mentalnych najczęściej realizowane jest na trzy sposoby: w postaci tabelary cznej, graficznej lub za pomocą równań matematycznych.

4.1. Metoda tabelaryczna

Metoda tabelaryczna polega na uporządkowaniu wyników pomiarów' i obliczeń w tablicy o określonej postaci. Ze względu na przejrzystość prezentowania danych oraz ograniczoną dokładność wartości liczb zawartych w tabeli, konieczne jest stosowanie pewnych zasad, ułatwiających interpretację zawart\ ch w niej danych:

1)    tabela pow inna mieć identyfikator (numer tabeli) i tytuł jasno sugerujący jej zawartość;

2)    każda kolumna tabeli powinna być opisana (słownie i/lub symbolem charaktery zującym daną wielkość), w raz z podaniem jednostki mierzonej lub obliczonej wielkości;

3)    symbole umieszczone w tabeli muszą być zgodne z symbolami zamieszczonymi w opisie, na schematach stanow iska, we wzorach i na wykresach;

4)    jednostka wartości mierzonych bezpośrednio pow inna być zgodna z jednostką urządzenia, którym dokonano pomiarów (nawet jeśli nie należy' do jednostek legalnych, np. kG/m²);

5)    odczyty stanowiące sumę lub różnicę pewnych wielkości powinny być zapisywane w takiej yvła-śnie postaci, np. odczyt z ramion manometru różnicoyyego: 25 - 10 (a nie: 15);

6)    w tabeli powinny się znaleźć wyniki pomiarów bezpośrednich i pośrednich podane w jednostkach legalnych (SI). Jeśli zatem odczyt odbywał się yy innych jednostkach (patrz p. 4), należy dodat-koyvo przeliczyć je na jednostki legalne;

7)    odpoyy iadające sobie yvartości zmiennej niezależnej i zależnej powinny znajdoyyać się na jednym poziomie;

8)    w danej kolumnie poyy inna być zachoyyana jednakowa dokładność w stosunku do danych jednego typu:

9)    liczba cyfr znaczących w' zapisie nie może przekraczać dokładności pomiaru;

10)    w zapisie danej yyartości nie należy’ pomijać zer świadczących o dokładności.

Aby zachoyvać yvymaganą dokładność liczb przedstawianych w tabeli konieczne jest odrzucenie cyfr na miejscach dalszych od ustalonego jako ostatnie miejsce znaczące oraz zaokrąglenie pozostałej yyartości. Przyjmuje się przy tym, że ostatnia z pozostałych w ten sposób cyfr jest znana z dokładnością do pól jednostki. Stąd przy zaokrąglaniu liczb należy stosoyyać następujące zasady:

1)    jeżeli pierwsza odrzucona cyfra jest mniejsza od 5 - ostatnia zachoyyana cyfra nie ulega zmianie:

2)    jeżeli pieryysza odrzucona cyfra jest yyiększa od 5 - ostatnia zachowana cyfra zostaje poyyiększona