całą akcję, ale i ogranicza ryzyko pogłębienia urazów i zapobiega możliwym powikłaniom. Jednak czasami zdarzają się sytuacje, kiedy ratowanego trzeba ewakuować w bezpieczne miejsce26.
Poszkodowanych wynosi się z pojazdu wówczas, gdy wymagają tego okoliczności (np. groźba zapalenia się samochodu) lub jest to konieczne ze względu na potrzebę zastosowania czynności ratunkowych (np. resuscytacji krążeniowo-oddechowej, zatrzymania krwotoku). Przeszkodą w wydobyciu poszkodowanych z pojazdu, szczególnie po czołowym zderzeniu, może być:
- zablokowanie drzwi;
- przesunięcie komory silnika wraz z przegrodą kolumny kierownicy do tyłu, a tym samym przyciśnięcie kierowcy do oparcia fotela;
- zgniecenie nadwozia w sposób uniemożliwiający dostanie się do wnętrza;
- ustawienie się samochodu na dachu27.
W każdym wypadku, a szczególnie w tym ostatnim, należy przewidzieć możliwość wybuchu pożaru. Jeden ratownik powinien zatem wezwać natychmiast pomoc medyczną, policję, i straż pożarną. W tym czasie druga osoba powinna przystąpić do ratowania poszkodowanych. Jeżeli ewakuacja poszkodowanych jest konieczna, to trzeba wykonać chwyt Rauteka i wyciągnąć poszkodowanego z samochodu. Wcześniej jednak należy:
- założyć poszkodowanemu kołnierz unieruchamiający (np. z chusty trójkątnej i gazety);
- ustawić się za plecami poszkodowanego i włożyć ręce pod jego pachy;
- chwycić tzw. nachwytem rękę poszkodowanego (w tym celu jedną ręką trzeba chwycić rękę poszkodowanego w nadgarstku, a drugą ręką złapać go tuż pod łokciem);
- podtrzymując brodą głowę poszkodowanego, opartą na swojej klatce piersiowej, ratownik powinien opierać ciężar jego ciała na swoim biodrze i starać się wyciągnąć go z samochodu28.
Opisany wyżej sposób wynoszenia (wywlekania) poszkodowanego można zastosować w każdej innej sytuacji. Zawsze należy stanąć lub przyklęknąć/przykucnąć za plecami poszkodowanego, wsunąć ręce pod jego pachy, chwycić go za nadgarstki (lub jedną ręką za nadgarstek ręki poszkodowanego ułożonej w poprzek tułowia, drugą zaś w okolicy łokcia). W czasie podnoszenia należy pamiętać o wyprostowanych plecach i rozstawionych nogach. Poszkodowanego układa się w miejscu suchym, równym i w bezpiecznej odległości. Zależnie od stwierdzonych urazów wykonuje się czynności ratunkowe. Ponadto zabezpiecza się poszkodowanego przed utratą ciepła, wspiera psychicznie - kontrolując czynności życiowe
26 A. Mikołajczyk, op. cit., s. 12.
27 B. Breitkopf, M. Marciniak, Z. Worwa, op. cit., s. 304.
28 Ibidem, s. 305.
15