SCENARIUSZ LEKCJI HISTORII DLA III KLASY SZKOŁY GIMNAZJALNEJ I SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH
Fakty historyczne w filmie Andrzeja Wajdy Katyń
Podczas lekcji zostaną przedstawione losy polskiej inteligencji w czasie II wojny światowej na wybranych przykładach losów jednostkowych oraz najważniejsze wydarzenia związane ze zbrodnią katyńską. W tym celu można wykorzystać film Andrzeja Wajdy Katyń oraz materiały pomocnicze: teksty źródłowe, biogramy i słownik pojęć zawarte w części teki przeznaczonej dla uczniów. Ważnym elementem lekcji będzie samodzielna praca ucznia polegająca na odnajdywaniu faktów historycznych w filmie fabularnym.
Lekcja z filmem przewidziana jest do realizacji na jednej godzinie lekcyjnej, ale wymaga wcześniejszego obejrzenia filmu Andrzeja Wajdy Katyń podczas wspólnego wyjścia lub podczas szkolnej projekcji. Możliwe jest również wykorzystanie filmu i scenariusza w ramach zajęć np. kółka historycznego lub podczas lekcji w czasie zielonej szkoły. Film warto zaprezentować uczniom z okazji rocznicy 17 września lub mordu w Katyniu, łącząc lekcję historii, wychowawczą, języka polskiego czy wiedzy o społeczeństwie. Temat można też zrealizować w ciągu dwu godzin lekcyjnych, wykorzystując wybrane fragmenty filmu, odpowiednio skorelowane z wydarzeniami i osobami zamieszczonymi w karcie pracy.
Powiązanie z nową podstawą programową
IV etap edukacyjny - zakres podstawowy
• Ziemie polskie pod dwiema okupacjami
• Sprawa polska w czasie II wojny światowej
IV etap edukacyjny - zakres rozszerzony
• Okupacja niemiecka i radziecka na ziemiach polskich
Cele lekcji
Po zakończeniu lekcji uczeń:
• zna tragiczne losy polskich elit - szczególnie wojskowych - pod okupacją sowiecką;
• rozumie mechanizm zbrodni stalinowskiej popełnionej na oficerach polskich w Katyniu;
• umie wskazać na mapie miejsca związane ze zbrodnią katyńską;
• rozumie pojęcia i terminy: mord katyński, Sonderaktion Krakau, kłamstwo katyńskie;
• wie, dlaczego po wojnie ukrywano prawdę o zbrodni katyńskiej;
• potrafi w filmowym przekazie artystycznym odróżnić fikcję od faktów i inspiracji historycznych;
• potrafi analizować i interpretować różne materiały źródłowe (dokumenty, materiały propagandowe i źródła ikonograficzne).
Metody
• praca pod kierunkiem (analiza filmu i materiałów źródłowych);
• dyskusja;
• elementy wykładu;
• praca w grupach.
Materiały i środki dydaktyczne
• film Andrzeja Wajdy Katyń;
• mapa nr 2;
• notka o Sonderaktion Krakau (Materiały dla ucznia, Słownik pojęć);
• biogramy: prof. Ignacego Chrzanowskiego, Bogdana Chrzanowskiego, gen. Mieczysława Smorawińskiego (Materiały dla nauczyciela, 2. lekcja), Jana Z. Robią (Materiały dla ucznia. Biogramy);
• zapiski Wacława Kruka (daty: 8IV1940-9IV1940) i Adama Solskiego (fragm. od 7IV1940 r.), (Materiały dla ucznia, Świadectwa ofiar, materiał C, B);
• teksty źródłowe (Materiały dla ucznia, Dokumenty zbrodni, kłamstwa i walki o prawdę, materiał nr 16);
• karty pracy ucznia.
9