1636661568

Scenariusze lekcji

„11 marca 2005 r., w wystąpieniu podczas specjalnej konferencji prasowej, naczelny prokurator wojskowy Rosji Aleksander Sawienkow poinformował o umorzeniu śledztwa w sprawie zbrodni katyńskiej, powołując się na »brak faktu zbrodni ludobójstwa« i śmierć osób uznanych za winne w sprawie.

Uważamy, że umorzenie śledztwa jest niedopuszczalne.

[...] Zamknięcie śledztwa bez kwalifikacji prawnej wygląda na próbę odmowy ponoszenia jakiejkolwiek odpowiedzialności za przestępstwo”.

Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że zbrodnia katyńska nie została do dzisiaj rozliczona.

2.    Następnie nauczyciel informuje, że celem lekcji będzie analiza charakteru zbrodni katyńskiej pod kątem jej kwalifikacji prawnej. W bardzo krótkim wykładzie przedstawia kontekst historyczny wydarzeń poprzedzających samą zbrodnię katyńską.

3.    Nauczyciel dzieli klasę na 4 grupy i rozdaje instrukcje:

•    Grupa I: zadaniem grupy będzie przedstawienie zbiorowego profilu ofiar zbrodni katyńskiej; uczniowie wykorzystują informacje z tekstu źródłowego (Materiały dla ucznia, Dokumenty zbrodni, kłamstwa i walki o prawdę, materiał nr 13), biogramy: Bogdana Chrzanowskiego, Mieczysława Smorawińskiego (Materiały dla nauczyciela, 2. lekcja), Janiny Lewandowskiej (Materiały dla ucznia, Biogramy), karty - wybrane zdjęcia ofiar (Ofiary - Katyń, Ofiary - Charków, Ofiary - Kalinin).

Pytania pomocnicze:

-    Jakie grupy zawodowe i społeczne reprezentowali polscy jeńcy w obozach NKWD?

-    Jak władze sowieckie określały polskich jeńców? Jakie zarzuty wysunięto pod ich adresem? Jakie były konsekwencje związane z tymi zarzutami?

•    Grupa II: zadaniem grupy będzie przedstawienie motywów podjęcia decyzji o wymordowaniu polskich jeńców w 1940 r.; uczniowie wykorzystują informacje z tekstu źródłowego (Materiały dla ucznia, Dokumenty zbrodni, kłamstwa i walki o prawdę, materiał nr 14) oraz biogramy Józefa Stalina, Ła-wrientija Berii, Wiaczesława Mołotowa, Klimenta Woroszyłowa, Lazara Kaganowicza, Michaiła Kalinina (Materiały dla ucznia. Biogramy).

Pytania pomocnicze:

-    Jak uzasadniał swój wniosek Beria? (wyjaśnij własnymi słowami sens zdania: „Wszyscy oni są zatwardziałymi i niepoprawnymi wrogami władzy sowieckiej”).

-    Jakie znaczenie dla skazania oficerów na śmierć miał fakt, że byli oni Polakami?

-    Czy nad oficerami odbył się sąd, czy zapadł wyrok, czy ofiary mogły skorzystać z prawa do obrony?

-    Ile osób miało być rozstrzelanych na mocy tej uchwały?

-    Jakie funkcje pełniły osoby, których podpisy widnieją na wniosku Berii o rozstrzelanie Polaków: Stalin, Mołotow, Woroszyłow, Kaganowicz, Kalinin, a jaką funkcję sprawował Beria?

•    Grupa III: zadaniem grupy będzie przedstawienie sposobu realizacji decyzji o wymordowaniu polskich jeńców; uczniowie wykorzystują informacje z tekstów źródłowych (Materiały dla ucznia, Dokumenty zbrodni, kłamstwa i walki o prawdę, materiały nr 16,17,21,52).

Pytania pomocnicze:

-    Kto dokonał mordu na polskich jeńcach? Wymień instytucję odpowiedzialną za tę zbrodnię.

-    Jak wyglądał ostatni szlak oficerów polskich? Wymień miejsca kaźni i pochówku.

-    Na czym polegała sowiecka metoda zabijania polskich oficerów?

•    Grupa IV: zadaniem grupy będzie przedstawienie losu rodzin zamordowanych oficerów; uczniowie wykorzystują informacje z tekstów źródłowych [Materiały dla ucznia, Dokumenty zbrodni, kłamstwa i walki o prawdę, materiały nr 15,24 i zdjęcie nr 102 (327) oraz wiedzę pozaźródłową].

Pytania pomocnicze:

-    Co oznacza pojęcie „deportacja”?

-    Kto miał podlegać deportacji nakazanej w dyrektywie Berii?

-    Jaki związek dostrzegasz między deportacją członków rodzin jeńców wojennych a decyzją o skazaniu na śmierć oficerów polskich?

-    Co wiadomo Ci - na podstawie innych źródeł wiedzy - o warunkach życia Polaków deportowanych do Kazachstanu?