2210689348

Paganini i Jose Raimundo Maia Neto, dzieło Popkina oraz pracę Cicero Scepticus. A Study of the Influence of the „Academica” in the Renaissance Charlesa B. Schmitta (1972) uznają, za pionierskie wobec akademickiej refleksji nad nowożytnym (early modern) sceptycyzmem⁵⁸.

Jak można jednak sądzić, w Polsce zainteresowanie problematyką jest znikome, o czym świadczy nieomal brak specjalistycznych pozycji na ten temat lub choćby przekładów uznanych opracowań z obcojęzycznej literatury przedmiotu³⁹. Nawet starożytny sceptycyzm uznać można za niedostatecznie opisany. Przypomnijmy, że w 1931 roku Adam Krokiewicz nakładem Polskiej Akademii Umiejętności przełożył i wydal Zarysy pirrońskie Sekstusa⁶⁰, a w 1970 roku tłumaczenia dwóch ksiąg Adiersus Mathematicos (VII-VIII), czyli Przeciw logikom, w serii „Biblioteki Klasyków Filozofii” PWN dokonała Izydora Dąmbska. W roku 2007 i 2010 Zbigniew Nerczuk wydal natomiast w dwóch tomach przekład wszystkich pozostałych dziewięciu ksiąg Adrersus Mathematicoł'. W latach sześćdziesiątych Krokiewicz opracował dwutomową historię antycznego sceptycyzmu {Od Piwna do Karneadesa i Od Pilona do Sekstusa), a w 1972 roku Leon Joachimowicz opublikował książkę Sceptycyzm grecki. Wybrane zagadnienia. Od tego czasu brak zarówno monograficznych, jak i bardziej szczegółowych opracowań tematu, na co zwraca uwagę Nerczuk:

Brak nowszych badań nad sceptycyzmem greckim stanowi lukę w polskim piśmiennictwie poświęconym filozofii greckiej. To mniejsze zainteresowanie można próbować wytłumaczyć przekonaniem, że sceptycyzm jest mniej interesującym i inspirującym zagadnieniem, a sam styl pisarstwa sceptycznego oparty na powtarzającym się schemacie argumentacyjnym — dość nużący. Należy jednak pamiętać, że bez względu na ocenę sceptycyzmu znaczenie tego nurtu dla rozwoju kultury zachodniej jest ogromne. Chociażby z tego względu domaga się on dalszych badań⁶².

We wprowadzeniu do wydania Przędli ■ uczonym Nerczuk wskazywał również na dysproporcję między wzmożonymi studiami nad sceptycyzmem w zachodniej humanistyce a znikomym zainteresowaniem tematyką ze strony polskich badaczy:

[...] nie wydaje się przesadą twierdzenie o renesansie sceptycyzmu jako przedmiotu badań. W ciągu ostatnich dekad ukazały się tysiące opracowań poświęconych różnym aspektom sceptycyzmu. Również w zakresie badań nad Sekstusem Empirykiem ostatnie dekady przyniosły wiele nowych pozycji⁶³.

⁵⁸    G. Paganini, Inlroduction, [w:] The Return ofScepa asm. From Hobbes to Descartes and Bayle, ed. by G. Paganini, Dordrecht 2003, s. 1.

⁵⁹    Na polskim tynku wydawniczym dostępny jest jedynie krótki artykuł Popkina zamieszczony w przekładzie The

Columbia History od Western Pbilosophy. R.H. Popkin, Kryzys sceptyczny, [w:] Historia filozofii zachodniej, pod red. R. Popkina, Poznań 2003.

⁶⁰    SextusaEmpiricusa Zarysówpirrońskich kńegapierwszą, druga i trzecia, przeł. i wstępem poprzedził A. Krokiewicz, Kraków 1931.

⁶¹    Sekstus Empiryk, Przeciw uczonym (Adrersus Mathematicos I—VI), przeł., wstępem i przyp. opatrzył Z. Nerczuk, Kęty 2007; Sekstus Empiryk, Przeciwfizykom,przeciw etykom (AdiersusMathematicos IX-XI), przeł., wstępem i przyp. opatrzył Z. Nerczuk, Kęty 2010.

⁶²    Z. Nerczuk, Sekstus Empiryk - osoba i dzieło, „Toruński Przegląd Filozoficzny” 2007, t. 7/8, s. 107.

⁶³    Z. Nerczuk, Wprowadzenie, [w:] Sekstus Empiryk, Przeciw uczonym, s. 17.