Rybosomy bakterii są ośrodkami syntezy białek. W cytoplazmie komórki występują pojedynczo lub w skupiskach zwanych polirybosomami, w których powiązane są łańcuchem informacyjnego RNA (mRNA). Rybosomy zbudowane są w 60% z RNA i w 40% z białka i wykazują stałą sedymentacji 70S. Każdy rybosom składa się z dwóch podjednostek 30S i 50S.
Cytoplazma to wewnętrzna zawartość komórki bakteryjnej ograniczona błoną cytoplazmatyczną. Podstawowym jej składnikiem jest woda (80%), w której rozpuszczone są białka głównie enzymatyczne, węglowodany, lipidy, sole mineralne i inne niskocząsteczkowe związki organiczne i nieorganiczne. Całość ma charakter roztworu koloidalnego.
Błona cytoplazmatyczna otacza cytoplazmę i odgradza ją od otaczającego środowiska. U bakterii, które mają ścianę komórkową, styka się z nią bezpośrednio. Wykazuje ona strukturę dwuwarstwową, zbudowaną z cząsteczek lipidów, w której zanurzone są cząsteczki białek. Pod względem chemicznym w 20-35% zbudowana jest z białek i w 50-70% z lipidów - głównie fosfolipidów. Każda cząsteczka fosfolipidu zawiera część polarną zbudowaną z grupy fosforanowej i glicerolu, wykazującą hydrofilowy charakter oraz część niepolarną zbudowaną z kwasów tłuszczowych, wykazującą hydrofobowy charakter. Na zewnątrz w stronę białek ułożone są końce hydrofilowe. Fosfolipidy i białka są ruchliwe względem siebie. Taki sposób organizacji błony cytoplazmatycznej określany jest jako model płynnej mozaiki.
Ściana komórkowa bakterii zawiera peptydoglikan (mureina), który styka się bezpośrednio z błoną cytoplazmatyczną. Składa się on z łańcuchów wielocukrowych, które mają charakter polimeru i zbudowane są z powtarzających się jednostek utworzonych z N-acetyloglukozaminy oraz kwasu N-acetylomuraminowego połączonych wiązaniem (3-1,4-glikozydowym. Do reszt kwasu N-acetylomuraminowego dołączone są krótkie peptydy, które poprzecznie wiążą ze sobą sąsiednie łańcuchy. Tworzy się w ten sposób charakterystyczne usieciowanie peptydoglikanu. Peptydoglikanu występuje zarówno u bakterii gramdodatnich, jak i gramujemnych.
11