Immunologia zakażeń pasożytniczych
Antygen  substancja pobudzajÄ… do odpowiedzi immunologicznej.
Epitop  miejsce wiązania przeciwciała z antygenem (inaczej determinanta antygenowa).
Antygen poliwalentny  antygen posiadający wiele epitopów.
Hapten  antygen niewywołujący odpowiedzi immunologicznej, ale reagujący z przeciwciałami.
Antygenowość  zdolność do reakcji z przeciwciałami.
Układ odpornościowy odpowiada za rozpoznawanie czynników własnych i obcych, prawidłowym i
nieprawidłowych, w razie potrzeby także niszczenie czynników szkodliwych.
Nieswoiste mechanizmy obronne,
1. miejscowe:
·ð Integralność skóry i bÅ‚on Å›luzowych
·ð Lizozym w Å›linie, pocie i innych wydzielinach
·ð KwaÅ›ność soku żoÅ‚Ä…dkowego
·ð Pasaż jelitowy
·ð PrzepÅ‚yw moczu
2. Mechanizmy ogólne, układowe:
·ð GorÄ…czka
·ð Produkcja interferonów typu I (Ä… i ²) i typu II (Å‚)
·ð Fagocytoza
·ð Komórki NK
·ð UkÅ‚ad dopeÅ‚niacza
·ð BiaÅ‚ko CRP i inne biaÅ‚ka ostrej fazy
·ð Peptydy antywirusowe i antybakteryjne
Komórki biorące udział w odpowiedzi immunologicznej:
·ð Limfocyty B  rozpoznajÄ… antygeny, wytwarzajÄ… przeciwciaÅ‚a
·ð Plazmocyty - wytwarzajÄ… przeciwciaÅ‚a
·ð Limfocyty T, Th, Ts, Tc, NK  skÅ‚adniki odpowiedzi komórkowej
·ð Neutrofile, monocyty i makrofagi  fagocytujÄ…, wytwarzajÄ… cytokiny
·ð Komórki tuczne, bazofile  zabijajÄ…, wywoÅ‚ujÄ… anafilaksjÄ™
·ð Eozynofile  fagocytujÄ… pasożyty, hamujÄ… anafilaksjÄ™
·ð Komórki dentrytyczne  przechowujÄ… i prezentujÄ… antygen
·ð Erytrocyty  przenoszÄ… kompleksy immunologiczne
·ð Trombocyty  udziaÅ‚ w reakcji zapalnej
Najstarszą ewolucyjnie i największą cząsteczką są przeciwciała klasy IgM.
Wyróżniamy pięć klas przeciwciał:
1
·ð IgA,
·ð IgG
·ð IgE
·ð IgD
·ð IgM
Przeciwciała różnią się między sobą siłą wiązania i swoistością.
W odpowiedzi nieswoistej reakcja jest z góry zaprogramowana, natomiast w reakcji swoistej
przeciwciała są dopiero budowane.
Dzięki komórkom pamięci odpowiedz
immunologiczna przy powtórzonym wniknięciu antygenu jest o
wiele szybsza.
Faza odpowiedzi immunologicznej
Cytokininy
·ð Aktywatory zapalenia:
o TNFÄ…, IL1, IL6, ILB, INFÄ…,²
·ð Aktywacja limfocytów, wzrostu, różnicowania:
o IL2, IL4, TGF²
·ð Regulacja odpowiedzi komórkowej:
o IFNÅ‚, IL10, IL5, IL12, MIF, LTC
TGF  transformujÄ…cy czynnik wzrostu
IL  interleukiny
Zarażenie = pokonanie barier
1. Bariera etologiczna (człowiek musi znalez
ć się w środowisku, gdzie występują formy
inwazyjne pasożytów, a jego zachowanie się musi spowodować wniknięcie pasożytów do
ciała człowieka)
2
2. Bariera metaboliczno-immunologiczna
Zwalczanie zakażeń inwazyjnych
·ð Na drodze odpowiedzi swoistej
o Wynika z kontaktu z czynnikiem infekcyjnym
o Specyficzna w stosunku do antygenu
o Niedziedziczna
o Rozwija się długo, czasem wiele dni
·ð Na drodze odpowiedzi nieswoistej
o Natychmiastowa
o Dziedziczna
o Uaktywnia siÄ™ z momencie kontaktu z antygenem
Układ dopełniacza
·ð Droga alternatywna  pobudzenie przez antygen
·ð Droga klasyczna  pobudzenie przez antygen z udziaÅ‚em przeciwciaÅ‚
·ð Pobudzenie przez lektyny
Efektem jest uszkodzenie błon komórkowych pasożytów.
Zmiany patologiczne pośrednie
·ð Typ 1  z komórek tucznych uwalniane sÄ… czynniki zapalne, co wywoÅ‚uje gorÄ…czkÄ™, pokrzywkÄ™
i obrzęk
·ð Typ 2  uszkodzenie tkanek przez przeciwciaÅ‚a skierowane przeciwko antygenom pasożyta
zaabsorbowanym na tkankach żywiciela
·ð Typ 3  tworzenie kompleksów immunologicznych aktywujÄ…cych dopeÅ‚niacz
·ð Typ 4  reakcja cytotoksyczna: zapalna indukowana przez limfocyt T
Unikanie odpowiedzi immunologicznej przez pasożyta
·ð Ochrona przed fagocytozÄ…
·ð Unieczynnienie dziaÅ‚ania dopeÅ‚niacza
·ð Ucieczka przed odpowiedziÄ… do komórek żywiciela
·ð Interferencja z czÄ…steczkami MHC
·ð Zmienność antygenowa
·ð Interferencja w fazy odpowiedzi immunologicznej
·ð Hamowanie apoptozy
Pasożyty są jednym z podstawowych mechanizmów ewolucji. Żywiciel jest zawsze za pasożytami.
Strategie adaptacji pasożyta
·ð Dyskrecja
o Słaba immunogenność (nicienie)
o Immunosupresja (malaria)
o Mimikra antygenowa
3
żð mutacje i naturalna selekcja
żð transpozony pasożyta pożyczajÄ… geny żywiciela
żð absorbowanie antygenów żywiciela
·ð kryjówek
o ucieczka do OUN
o ucieczka do wnętrza komórek (plasmodium; wątroba i inne przykłady)
·ð konfrontacja
o zmienność antygenowa  kolejna ekspresja różnych genów w trakcie inwazji
o tworzenie białek blokujących przeciwciała
o pozbywanie się z powierzchni organizmu przyczepionych białek
·ð duża pÅ‚odność
·ð stadia inwazyjne zdolne do przeżycia w Å›rodowisku zewnÄ™trznym
Adaptacje żywiciela
·ð koszt adaptacji wyższy niż cena unikania zakażenia
·ð u ludzi lepsza diagnostyka i edukacja
·ð optymalizacja wyglÄ…du i zachowania
·ð oczyszczanie siÄ™ z pasożytów zewnÄ™trznych
·ð rozpoznanie pasożyta przez żywiciela jest poinwazyjne
4