• Zasada stabilności wyroków - zasada, zgodnie z którą wyrok prawomocny nie podlega zmianie, a nowa ustawa nie wpływa na wyroki wydane przed jej wejściem w życie. Wyjątki (art. 4§4 KK): gdy dany czyn przestaje być zabroniony pod groźbą kary, wyrok traci moc i następuje zatarcie skazania z mocy prawa
• Jeżeli w nowej ustawie kara jest surowsza, to ta ustawa nie wpływa na zapadły już wyrok, zgodnie z zasadą lex severior retro non agit
• Jeżeli natomiast nowa kara jest łagodniejsza, wpływa to na zapadły już wyrok, jeśli:
1. W nowej ustawie czyn objęty wyrokiem zagrożony jest karą, której granica jest niższa od kary orzeczonej. Wówczas wymierzoną karę obniża się do górnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego w nowej ustawie
(art. 4§2 KK). Ten artykuł dotyczy kar stopniowalnych (grzywna, ograniczenie/pozbawienie wolności) i ZAWSZE poruszamy się na gruncie tej samej kary. Jeżeli skazany odsiedział już część wyroku, która jest większa od maksymalnej kary w nowej ustawie, to się go wypuszcza.
2. Wg nowej ustawy czyn objęty wyrokiem nie jest już zagrożony karą pozbawienia wolności, a w poprzednio zapadłym wyroku karę taką wymierzono. Wówczas wymierzoną karę zamienia się na grzywnę albo karę ograniczenia wolności, zgodnie z przelicznikiem zaw. w art. 4§3 KK.
!!! maksymalna kara grzywny to 540 stawek dziennych, dlatego gdy zamiana kary przekracza ten limit (lub limit 12 mieś. Pozbawienia wolności), to karę obniża się do wartości maksymalnych.
„kara podlegająca wykonaniu" - ta część wyroku, która pozostała do odsiedzenia. Np. kara w zawieszeniu nie podlega przeliczeniu
• Ustawy epizodyczne - ustawy z końcową datą obowiązywania, obowiązujące przez określony czas w związku z nadzwyczajnymi sytuacjami (wojna, klęska żywiołowa). Polskie prawo karne milczy na temat ustaw epizodycznych, art. 4§1 KK ich nie wyłącza, więc gdy ustawa epizodyczna przestanie obowiązywać, stosuje się ustawę „zwykłą". Przeważnie jest ona względniejsza dla sprawcy (w nadzwyczajnych sytuacjach zwykle zaostrza się odpowiedzialność karną). Można to „obejść", jeżeli w ustawie epizodycznej znajdzie się zapis wprowadzający odmienne reguły, przewidujące kontynuację wykonywania wyroków lub wszczynanie nowych postępowań karnych.
OBOWIĄZYWANIE USTAWY KARNEJ POD WZGLĘDEM MIEJSCA I OSÓB
• Zasada terytorialności (art. 5 KK) - polską ustawę karną stosuje się do czynów popełnionych na polskim terytorium lub statku powietrznym lub wodnym lub stałej platformie na szelfie kontynentalnym, chyba że umowa międzynarodowa, której Polska jest stroną, stanowi inaczej Terytorium Polski - obszar Igdowy wraz z wodami wewnętrznymi oraz morskie wody przybrzeżne, a także siup powietrza nad tymi obszarami i wnętrze ziemi pod nimi
miejsce Dopełnienia przestępstwa - miejsce, gdzie sprawca dzialai lub zaniechał działania lub miejsce gdzie nastąpił skutek, stanowiący znamię czynu zabronionego —miejsc popełnienia przestępstwa może być kilka i dla zastosowania zasady terytorialności wystarczy, żeby jedno z nich znajdowało się w Polsce
Zasada narodowości podmiotowej (zasada obywatelstwa) (art. 109 KK) - obywatel polski odpowiada za wszystkie czyny, popełnione za granicą, które są przestępstwem wg prawa polskiego oraz wg prawa obowiązującego w miejscu popełnienia czynu (podwójna przestępność czynu) Warunek podwójnej przestępności nie musi być spełniony w dwóch przypadkach (art. lll§l-2 KK):
1. Gdy polski funkcjonariusz publiczny, pełniąc służbę za granicą, popełni tam przestępstwo związane z wykonywaniem swoich funkcji
2. Gdy przestępstwo popełniono w miejscu niepodlegającym żadnej władzy państwowej
5