88232

ZASADA PRAWA DO OBRONY - jest to zasada konstytucyjna — art. 42 ust. 2, zgodnie, z którą oskarżony ma prawo bronić się w procesie i korzystać z pomocy obrońcy.

Z zasady tej wynikają dwa pojęcia obrony:

materialna — polegającą na podejmowaniu przez jakąkolwiek osobę wszelkich czynności procesowych w celu obrony interesów oskarżonego w procesie (składanie wniosków, przytaczanie argumentów i kontrargumentów). Zgodnie z art. 74 1 k.p.k. oskarżony nie ma obowiązku dowodzenia swojej niewinności, ani obowiązku dostarczenia dowodów na swoja niekorzyść. Ma on też prawo do pouczenia go o prawie do obrony. Należy zauważyć też, iż kłamstwo oskarżonego jest bezkarne, niema on prawa do nakłaniania innych osób do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień. Nie może również składać fałszywego pomówienia kogoś o przestępstwo nie pozostające w związku z postawionym mu zarzutem.

formalna — polega na korzystaniu z pomocy obrońcy. Obrońcą w polskim prawie w procesie karnym może być jedynie adwokat (wyjątkowo aplikant adwokacki).

Korzystanie z obrońcy może być obligatoryjne lub fakultatywne:

obligatoryjnie, — gdy oskarżony jest nieletni, niewidomy, niemy, głuchy, zachodzi wątpliwość, co do jego poczytalności, nie włada językiem polskim, sąd unia to za niezbędne itd.

Wyróżnia się też obronę:

z wyboru, jeśli sam oskarżony powołuje obrońcę,

z urzędu— powołuje prezes sądu w dwóch przypadkach:

gdy obrona jest obligatoryjna a oskarżony nie ma obrońcy z wyboru

na wniosek oskarżonego— gdy nie jest w stanie ponieść kosztów obrony z wyboru bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.