2766503614

ba i malarstwo XV w. poza Italią 151

ja w różnorodności ujęcia poszczególnych fragmentów dzieła; zwłaszcza traktowaniu głów, a przede wszystkim rąk łączą się elementy ekspresji i dobitnym realizmem. Elementy nowego widzenia świata przejawiają się tu w czerpaniu wielu motywów z otaczającej rzeźbiarza rzeczywistości, atnie restauracje w pełni uzmysłowiły znaczenie partii malowanych: lichromii rzeźby, malowanych scen w tle; to powiązanie malarstwa rzeźbą daje niespotykane efekty.]

Rzeźba hiszpańska. — Podobnie jak w architekturze wpływy flamandzkie i niemieckie przychodzą tu na miejsce wpływów francuskich, le ruch ten jest obustronny. Wymiana dzieł rzemiosła artystycznego fty i wyroby tkackie z jednej strony, fajanse z Valenciennes z drugiej) poprzedza wymianę ludzi. Janin Lomme z Toumai, sprowadzony przez króla Karola Szlachetnego dla pracy nad jego grobowcem (1416), osiada w Pampelunie w Nawarze i zakłada warsztat. W Toledo Egasowie są rzeźbiarzami i architektami. Odwrotnie, widzieliśmy już, że najważniejszym współpracownikiem Slutera był Aragończyk, Juan de la Huerta.

Jednak Hiszpania nie ulega ślepemu naśladownictwu. Kontroluje ona znaczy swym wpływem przejmowane formy. Z wpływów północnych zachowuje raczej zamiłowanie do bogactwa niż tendencje realistyczne; w tym kierunku działają tradycje arabskie, którym zawdzięczamy style: uabeliński i mudejar. W wyniku powstaje styl okazały i złożony. Wyróżniają się tu przede wszystkim ołtarze (ołtarz w katedrze w Tarra-gonie, rozpoczęty' w r. 1426 przez Pedro Juan, retabulum w katedrze wSa-ragossie). Rzeźbione ołtarze nie powstały w Hiszpanii, ale tutejsi artyści wyżywają się głównie w tym gatunku twórczości. Żarliwość religijna narzuca pewne zmiany w traktowaniu tradycyjnych tematów; po raz pierwszy w kościele Kartuzów w Miraflores (grobowiec infanta Alonso dłuta Gil de Siloe) zmarły spoczywający na nagrobku podnosi się, klęka i oto powstaje typ oranta. Być może, dzięki zamiłowaniu do surowej prawdy rzeźba hiszpańska zachowuje żywsze niż gdzie indziej poczucie koloru, które stosuje nie tylko w kamieniu, alabastrze, ale nawet w drzewie. Niektóre polichromowane rzeźby katalońskie (Sw. Piotr, N. Jork, Metr. Mus.), zapowiadają już wielką ekspresyjną i gwałtowną sztukę XVI i XVII wieku.

Te trzy cechy charakterystyczne: bogactwo, wiara, prawda zmysłowa są to cechy sztuki barokowej.

Nie można zaprzeczyć, że Hiszpania odegrała wielką rolę w kształtowaniu się tego stylu. Wpływ antyku odsunie go na pewien czas, potem zatryumfuje on bez przeszkód.

MALARSTWO

Malarstwo w początkach wieku XV. — Około r. 1400 styl międzynarodowy osiąga pełnię swego rozwoju. Rozwój ten trwa mniej

11*