293016989

•    Ograniczenie ryzyka prowadzenia błędnej działalności ze względu na ocenę stopnia wykonania przyjętych zadań, stymulowanie jakościowych zmian w zarządzaniu przedsi ębiorst wem,

3.3. Wymienić i scharakteryzować dwie główne zasady budowania struktury organizacji i kierownictwa.

Zapewnienie sprawności funkcjonowania systemu kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie wymaga respektowania dwóch pryncypialnych zasad organizacji i kierownictwa: :

•    zasady budowania struktury organizacji i kierownictwa na podstawie najmniejszych komórek odpowiedzialności, gdyż może to zapewnić proste i wyraźne rozgraniczenie tej odpowiedzialności, pozostawiając dla wyższych szczebli kierowniczych tylko te zagadnienia, w których niższe szczeble nie będą kompetentne.

Oznacza to, że zakres odpowiedzialności nie powinien być określony „z góry w dół" w zależności od uznania „góry", lecz „z dołu do góry", co pozwala, aby każdy kierownik i pracownik odpowiadał za prawidłowość realizacji własnych uprawnień, za własne decyzje i własny zakres pracy (za szczególnie ważne należy uznać określenie odpowiedzialności osób bezpośrednio kierujących, np. kierownika produkcji, usług, handlu).

•    zasady jednoosobowego kierownictwa i jej właściwej interpretacji, tj. nie zapominania, że dotyczy ona wszystkich szczebli organizacyjnych, podczas gdy jej zawężenie do szczebla kierownika naczelnego z reguły ogranicza samodzielność i inicjatywę kierowników niższych szczebli organizacyjnych, powodując wciąganie w orbitę odpowiedzialności nie rzeczywiście odpowiedzialnego, lecz samego kierownika naczelnego. W konsekwencji jest on absorbowany napływem licznych i często zbędnych do sprawowania ogólnego kierownictwa informacji, a z kolei musi interweniować w drobnych sprawach, które powinni załatwić inni pracownicy. Stan taki nie jest więc zgodny z zasadą jednoosobowego kierownictwa, której cechy można sprecyzować następująco:

•    na czele każdej komórki organizacyjnej (zarówno rozumianej jako całe przedsiębiorstwo, jak i jego dział lub oddział - stoi tylko jeden kierownik,

•    każdy pracownik otrzymuje dyspozycje i polecenia tylko od jednego kierownika i podlega tylko temu kierownikowi,

•    każdy pracownik osobiście odpowiada za wykonanie wyznaczonych mu zadań i za całokształt spraw, które mu poruczono (w tym przejawia się szeroko rozumiana samokontrola pracownicza),

12