3236692177

W analizie finansowej zastosowanie mają dwa rodzaje metod: metody specyficzne wypracowane dla tej dyscypliny oraz metody zapożyczone z innych dyscyplin finansowych takich jak matematyka czy statystyka, które zostały odpowiednio przystosowane do analizy procesów gospodarczych w firmie³⁶. Metody analizy finansowej można klasyfikować według różnych kryteriów.

Biorąc pod uwagę kolejność rozpatrywania zjawisk szczegółowych i ogólnych można wyróżnić metodę indukcyjną i dedukcyjną³⁷. Technika indukcyjna, zwana też metodą scalania, polega na rozpoczęciu badania od zjawisk szczegółowych i elementarnych, a następnie przechodzeniu do zjawisk ogólnych, ocen i wniosków, czyli do syntezy. Bada zjawiska od przyczyn do skutków ich powstania oraz od czynników do wyników, na których poziom miały wpływ oceniane czynniki. Zaletą tej metody jest duża obiektywność, ponieważ w czasie prowadzenia badań analityk nie zna ostatecznych wyników. Zaś wadą jest bardzo duża pracochłonność, gdyż niezbędne jest tutaj badanie wszystkich zjawisk szczegółowych, niezależnie od tego, jaki miały one wpływ na ostateczne wyniki działalności przedsiębiorstwa. Ma zastosowanie w analizach krótko- i średniookresowych³⁸. Reasumując istotą techniki indukcyjnej jest formułowanie uogólnień na podstawie wnikliwego rozpoznania zjawisk cząstkowych, co graficznie przedstawia rysunek 9.

Rysunek 9. Istota metody indukcyjnej

Analiza szczegółowa

Synteza wyników

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: T. Jachna, M. Sierpińska, Ocena przedsiębiorstwa..., op. cit., s. 21 i n.

Metoda dedukcyjna, zwana techniką rozdrabniania, ma odwrotny kierunek badań niż metoda indukcyjna. Przechodzi się tu od zjawisk ogólnych do szczegółowych, od wyników do czynników oraz od skutków do przyczyn. Badania rozpoczyna się od określenia wyniku finansowego firmy, a następnie analizuje się czynniki kształtujące ich wielkość i stopień zmian. W ten sposób zwraca się uwagę tylko na te czynniki, które miały istotny wpływ na ostateczne wyniki przedsiębiorstwa, co zmniejsza pracochłonność. Metoda ta jest trudniejsza

³⁶    W. Skoczylas, T. Waśniewski, Teoria i praktyka..., op. cit., s. 23.

³⁷    Z. Leszczyński, A. Skowronek-Mielczarek, op. cit., s. 36.

³⁸    T. Jachna, M. Sierpińska, Ocena przedsiębiorstwa..., op. cit., s. 21 i n.

17