Metoda bilansowa jest często stosowaną metodą służącą do uzgadniania zależnych od siebie wielkości planowych. Polega ona na zestawieniu w postaci bilansu przyszłego zapotrzebowania na dobra gospodarcze lub usługi i niezbędnych środków lub działań dla pokrycia tego zapotrzebowania oraz podjęcia koniecznych decyzji planistycznych w celu zrównoważenia porównywalnych wielkości. Metoda ta zapewnia powiązanie wszystkich procesów gospodarczych oraz przyczynia się do wykrycia rezerw lub ustalenia niedoborów. Znajduje ona zastosowanie na różnych szczeblach planowania w różnych okresach oraz w stosunku do różnych wielkości planistycznych. Stosuje się tę metodę na przykład przy ustalaniu zapotrzebowania i źródeł pokrycia w odniesieniu do zasobów pracy, materiałów i surowców, zdolności produkcyjnej, zdolności przewozowej.[poz.4, cz.2, s. 152]
Przykładem metody bilansowej może być zestawienie przedstawiające z jednej strony przewidywaną wielkość produkcji danego wyrobu w okresie planowanym, z drugiej zaś np. zapotrzebowanie na surowce i materiały niezbędne do produkcji.
Metoda proporcji obejmuje dwie odmiany: ekstrapolacji oraz metodę proporcji stałych. Metoda ekstrapolacji polega na przyjęciu dotychczasowego trendu w rozwoju danej wielkości i zastosowaniu wskaźnika wyrażającego natężenie tego trendu w okresach planowych. Metoda proporcji stałych opiera się na założeniu, że dotychczasowy stosunek między dwiema wielkościami planistycznymi nie ulegnie zmianie i współczynnik obrazujący tę relację stosowany jest w obliczeniach dla okresu planowego. Przykładem zastosowania metody proporcji stałych jest np. współczynnik przewozowości używany w planowaniu transportu, określający stosunek ilości towaru podlegającego przewiezieniu do ogólnej ilości produkcji tego towaru.[poz.4, cz.2, s. 152]
Metoda simpleks, zaliczana do matematycznych metod planowania, służy do poszukiwania rozwiązania optymalnego dla określonych wielkości planowych, a więc na przykład takiej produkcji, która daje największy zysk lub najniższe zużycie czynników produkcji. W tym celu oblicza się kolejne rozwiązania, aż do znalezienia takiego, które w danych warunkach jest najlepsze. Poszukiwanie kolejnych lepszych rozwiązań nazywa się również metodą kolejnych przybliżeń lub iteracją.[poz.4, cz.2, s. 153]
Metoda analizy sieciowej (metoda sieciowa) pozwala zorganizować czynności w ten sposób, aby nakład czasu i środków był jak najmniejszy. Metoda ta jest szczególnie przydatna w planowaniu przedsięwzięć jednostkowych, zwłaszcza w przygotowaniu produkcji nowych wyrobów, programowaniu inwestycji, planowaniu remontów, modernizacji produkcji jednostkowej oraz w pracach budowlano-montażowych.[poz.4, cz.2, s. 153]
Metoda analizy sieciowej występuje w kilku odmianach znanych jako:
- analiza drogi krytycznej,
- metoda drogi krytycznej,
- planowanie i określenie minimalnych kosztów,
- planowanie wielu przedsięwzięć i podziału zasobów,
- technika oceny i kontroli planu - najczęściej stosowana i najbardziej znana technika. Wspólną charakterystyczną cechą wszystkich odmian metody analizy sieciowej jest
graficzna technika przedstawianych planowanych przedsięwzięć w postaci sieci powiązań (wykresu zależności poszczególnych czynności).[poz.4, cz.2, s. 153]
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Co jest istotą planowania?
2. Dlaczego należy planować działalność przedsiębiorstwa?
3. Jakie są metody planowania?
4. Czym charakteryzują się poszczególne metody planowania?
5. Jakie mają zastosowanie poszczególne metody planowania?
„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”
9