3469515365

SŁOWNICZEK POJĘĆ GEOLOGICZNYCH

Czoło lodowca - skraj lodowca położony najniżej, usytuowany prostopadle do toru ruchu oraz należący do sfery ablacji (poniżej linii równowagi bilansowej).

Eksploatacja odkrywkowa - eksploatacja górnicza polegająca na eksploatacji surowców poprzez zdjęcie zalegającego nad złożem nadkładu lub zalegających bezpośrednio na powierzchni ziemi. Erozja - zjawisko polegające na niszczeniu powierzchni terenu przez czynniki zewnętrzne, takie jak: woda, słońce, wiatr, czy działalność człowieka.

Fałd - deformacja tektoniczna polegająca na wygięciu pierwotnie płaskich warstw skalnych, bez przerwania ich ciągłości.

Formy polodowcowe - twory geologiczne powstałe w wyniku działalności lodowca lub lądolodu.

Morena - materiał skalny transportowany lub osadzony przez lodowiec lub lądolód.

Morena czołowa - typ moreny powstały wzdłuż czoła lodowca lub lądolodu.

Rynny - podłużne formy powstałe na skutek erozji przez wody polodowcowe.

Geomorfologia - dziedzina nauki poświęcona formom powierzchni Ziemi, jej genezą i rozwojem.

Geostanowiska - stanowiska geologiczne szczególnie wartościowe dla poznania historii Ziemi. To obiekty lub obszary geologiczne bądź geomorfologiczne wyróżniające się walorami naukowymi i krajobrazowymi.

Gizer - nazywany również rowem wietrzeniowym, jest formą terenu powstałą na skutek powolnego utleniania się odsłaniającego się na powierzchni terenu pokładu węgla brunatnego.

Glacjał - regularnie występujące okresy lodowcowe, w których lód zajmował większe powierzchnie.

Głaz narzutowy - fragment litej skały przeniesiony przez lodowiec.

Graniak - odłamek skalny cechujący się wygładzonymi ścianami i 2-3 ostrymi krawędziami.

Kopalina - utwór geologiczny o zastosowaniu gospodarczym występujący wewnątrz skorupy ziemskiej. Wyróżnia się kopaliny główne i kopaliny towarzyszące.

Krajobraz polodowcowy - krajobraz, w którym występują formy ukształtowania terenu powstałe w wyniku działalności lądolodu (np. moreny, jeziora, ozy itp.).

Kwaśne wody pokopalniane - wody o wysokim stężeniu rozpuszczonych metali stanowiący główny aspekt działalności wydobywczej. Powstają na skutek chemicznego wietrzenia minerałów siarczkowych w wyrobiskach odsłoniętych.

Lądolód - lód o bardzo grubej powierzchni pokrywający wielki obszar ziemi.

Lodowiec - masa lodu powstała na skutek przekształcenia pokładów wiecznego śniegu.

Łuk Mużakowa - morenowa struktura glacitektoniczna wyróżniająca się wielkością, kształtem i stanem zachowania. Jej kształt to podkowa otwarta ku północy, który podkreślony jest przez ułożenie zalanych wodą wyrobisk górniczych oraz naturalnych form obniżeń terenu.

Morfologia terenu - ukształtowanie powierzchni Ziemi powstałe na skutek działania czynników zewnętrznych.

Niecka - płaska struktura wgłębna.

Pojezierze antropogeniczne - nagromadzenie zbiorników wodnych powstałych w wyniku działalności człowieka.

Pokład - skupienie kopaliny ograniczone dwiema równolegle płaszczyznami skał płonnych.

Rekultywacja - działania polegające na przywracaniu wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zniszczonym przez działalność człowieka.

Surowiec - kopalina wydobyta ze złoża przeznaczona do dalszej przeróbki.

Sztolnia - wyrobisko korytarzowe drążone w górotworze, poziomo lub pod niewielkim skosem.

Szyb - pionowe wyrobisko górnicze prowadzące z powierzchni terenu w głąb ziemi.

Tereny poeksploatacyjne - tereny, na których prowadzone były prace górnicze.

Upad - linia wyznaczająca największe nachylenie warstwy, prostopadła do rozciągłości.

Upadowa - nachylone wyrobisko korytarzowe łączące chodniki na różnych poziomach.

Urobek - surowiec pozyskany metodą górniczą.

Węgiel brunatny - skała osadowa pochodzenia organicznego roślinnego powstała ze szczątków roślin obumarłych bez dostępu powietrza.

Wychodnia - miejsce w terenie, w którym skała wychodzi na powierzchnię ziemi.

Wydma - piaszczyste wzniesienie usypane przez wiatr.

Wyrobisko - przestrzeń powstała w wyniku prac górniczych.

Zbiornik poeksploatacyjny - zbiornik wodny, powstały w zagłębieniach na skutek odkrywkowego wyeksploatowania surowców mineralnych.

Zbiornik zapadliskowy - zbiornik wypełniony wodą opadową lub gruntową,, powstały w zagłębieniach na skutek zapadania terenu.

Zlodowacenie • okres, w czasie którego znaczne obszary Ziemi pokryte są lądolodem.

Złoże - naturalne nagromadzenie surowców mineralnych w skorupie ziemskiej, które mogą być przedmiotem eksploatacji.

Zwałowisko - przestrzeń zajęta przez planowe rozmieszczenie materiału zwałowego.

Zwietrzelina - materiał powstały wskutek wietrzenia skał.