3307664939

17

w organizacji. Gdyby przedsiębiorcy, menedżerowie i pracownicy najemni byli wyłącznie ukierunkowani na maksymalizację korzyści ekonomicznych, to przedsiębiorstwa i wszystkie inne organizacje nie byłyby zdolne w dłuższym okresie się utrzymać i rozwijać. Myśl tę uzasadniono na międzynarodowej konferencji dotyczącej biznesu w gospodarce globalnej w USA w 1992 r.^{1 2}

Wartości ekonomiczne są bardzo ważne, by utrzymać miejsca pracy, by być konkurencyjnym na rynku, by osiągać zadowalające dochody. Ale obok wartości ekonomicznych są równie ważne wartości pozaekonomiczne w każdej pracy zarobkowej, i to dla ogółu pracujących, a nie tylko dla menedżerów i przedsiębiorców.

W publikacjach i wypowiedziach znajdują zatem odzwierciedlenie dwa modele zarządzania personelem: model instrumentalny i model podmiotowy.

Model instrumentalny charakteryzuje się tym, że człowieka pracują-cego w gospodarce traktuje się jak maszynkę do zarabiania pieniędzy. Tak może postępować menedżer i pracodawca w odniesieniu do pracowników' najemnych. Tak może się zachowywać menedżer i pracodawca także w stosunku do siebie samego, gdy angażuje się w działalność gospodarczą wyłącznie dla uzyskania korzyści materialnych.

Model podmiotowy cechuje to, że pracę traktuje się jako działanie do osiągania celów materialnych i niematerialnych. Ważne są cele materialne to dzięki pracy w' gospodarce człowiek osiąga dochody niezbędne do życia. Ale rów nie w ażne są cele niematerialne, takie jak zdrowie, doskonalenie się, szacunek płynący z uznania godności ludzi ze sobą współpracujących.

Antoni Kępiński' uzasadnił tezę, że jeżeli człowiek w pracy zarobkowej nie ma przestrzeni do twórczej aktywności podupada na zdrowiu. Nie można lekceważyć zasady, że człowiek jest istota społeczną i w czasie pracy tę swoją naturę powinien urzeczywistniać. Zycie gospodarcze podlega bardzo szybkim zmianom, więc człowiek musi się uczyć w czasie pracy i przez pracę, musi sobą sam zarządzać, aby nie tracić kwalifikacji, lecz je doskonalić i rozwijać. Takie wartości, jak możliwość twórczej aktywności, partnerstwo, samodoskonalenie się ułatwiają osiąganie ładu w stosunkach pracy, zapobiegają konfliktom, wzmacniają zdrowie. Są zatem równie ważne jak wartości ekonomiczne.

W publikacjach o zarządzaniu personelem w Polsce trzeba więcej uwagi pośw ięcać wartościom niematerialnym, aby nie tworzyć zafalszow a-

1

   I*. A. Minus, Etyka w biznpbie, PWN, Warszawa 1995.

2

   A. Kępiński, Psychopatologialnerwic, wyd. 4, PZWL, Warszawa 1986.