4130653849

BIBLIOTEKA POLITECHNIKI W HATFIELD 71

3 hiszpańskich i 1 w Islandii. W Hatfield system ten pracuje na własnym komputerze VAX 6310 (produkcji Digital Eąuipment) o pojemności 64 megabajtów i o możliwości podłączenia 90 terminali. Firma SLS posiada do dyspozycji swoich klientów własną bazę danych bibliograficznych, w której znajduje się ponad 4 min pozyqi bibliograficznych. Są one sporządzane przy zastosowaniu formatu MARC, anglo-amerykańskich przepisów katalogowania AACR oraz klasyfikacji Dewey’a. Baza ta udostępniana jest klientom odpłatnie. Wydatki związane z komputeryzacją biblioteki w Hatfield wyniosły w 1987 r. ok. pół min funtów. Firma SLS zapewnia swoim klientom szkolenie personelu biblioteki. Szkoli się w ciągu tygodnia 2-3 osoby o najwyższych kwalifikacjach, oni następnie szkolą niższy personel biblioteczny a w przyszłości będą kierować systemem.

Obecnie biblioteka jest całkowicie skomputeryzowana. Nie ma w niej ani jednego katalogu kartkowego, istnieje tylko OPAC (Online Public Access Catalogue). Z faktu pełnej automatyzacji wynika też wiele innych konsekwencji widocznych przede wszystkim w strukturze organizacyjnej biblioteki. Nie ma wydzielonyh działów gromadzenia i opracowania zbiorów. Wszystkie czynności związane z doborem, katalogowaniem i opracowaniem zarówno druków zwartych, jak i czasopism, wykonuje tzw. „subject librarian”. W siedzibie głównej w Hatfield jest ich pięciu. Zajmują się następującymi dziedzinami: ochrona zdrowia i psychologia, nauki przyrodnicze, informatyka, inżynieria, biznes i ochrona środowiska. W pozostałych dwóch siedzibach tacy bibliotekarze zajmują się humanistyką i pedagogiką (Wall Hall) oraz zarządzaniem (Hertford).

Biblioteka ma przyznawane co roku środki oraz uzyskuje dodatkowe fundusze od sponsorów lub z własnej działalności gospodarczej. Pieniędzy dostarcza przede wszystkim HERTIS (HERtfor-dshire County Council Technical Information Service) — własny ośrodek informacji sprzedający swe usługi przedsiębiorstwom. Dochodów szuka się usilnie także w innych dziedzinach, np. przez organizowanie odpłatnych kursów z zakresu komputeryzacji, poradnictwo w sprawach prowadzenia bibliotek w zakładach przemysłowych, urządzanie wystaw i targów. Sprzedaje się też książki sukcesywnie wycofywane ze zbiorów. Usilnie szuka się również różnego rodzaju oszczędności, np. rozważa się rezygnację z 9/10 tytułów prenumerowanych czasopism, co jest uzasadnione możliwością uzyskania artykułów żądanych przez czytelników w postaci wydruku komputerowego. Rozważa się też ograniczenie zakupu książek na rzecz zwiększenia wymiany międzybibliotecznej, która też nie jest tania. Komputer umożliwia stałą kontrolę stopnia wykorzystania każdej książki. Podejście do tej sprawy jest całkowicie utylitarne: dyrekcja biblioteki uważa, że księgozbiór powinien mieć charakter wyłącznie użytkowy; rolę funkcji depozytowej pozostawia się wyznaczonym do tego 3-5 bibliotekom w kraju.

Inną działalnością dochodową biblioteki jest prowadzenie księgami na terenie politechniki, w której biblioteka jest jednym z udziałowców.

W sumie praca dyrektora biblioteki przypomina tu bardzo działalność przedsiębiorcy konkurującego o klienta i dochody, zmuszonego do wykazania przedsiębiorczości i inicjatywy, a jego stałą troską jest bieżąca kontrola wydatków. System LIBERTAS umożliwia w każdej chwili bieżący, bardzo szczegółowy nadzór finansowy. Jednocześnie na każdym kroku podkreśla się, że najważniejsza jest obsługa czytelnika, i nie ma w tym przesady. Każdy nowo podejmowany krok: przemieszczenie zbiorów, zwiększenie liczby źródeł informacji, podnoszenie kwalifikacji pracowników, wprowadzenie ulepszeń technicznych i organizacyjnych — wszystko to dzieje się przede wszystkim po to, aby dawać „better services”. W sprawozdaniach rocznych najbardziej podkreśla się liczby przedstawiające wykonane usługi: odwiedziny, wypożyczenia, wykonane rezerwacje, wypożyczenia międzybiblioteczne, usługi ksero itp. Czytelnik spotyka się na każdym kroku z życzliwością i gotowością pomocy oraz z zachętą do stawiania pytań i korzystania z usług. Przy wejściu do biblioteki jest tablica informacyjna, na której naklejono duże kolorowe fotografie poszczególnych pracowników biblioteki (od dyrektora do pomocnika) a pod fotografią znajduje się napis informujący o pełnionej przez tę osobę funkcji. Wszystkie pomieszczenia i urządzenia są zaopatrzone w bardzo jasne i zwięzłe napisy informacyjne, strzałki itp., które z góry wyjaśniają istotne sprawy.

Według opinii bibliotekarzy w Hatfield przystąpienie do komputeryzacji wymaga rozwagi i przygotowań. Należy zaczynać automatyzację kompleksowo — nigdy fragmentarycznie, nigdy