11
metodologów ekonomii, warto przyjrzeć się jak ekonomia jest definiowana. Definicji ekonomii jest wiele, a wielu ekonomistów podchodząc do niej co innego ma na myśli. Od tego bowiem jak ekonomiści ją definiują uzależniony jest dobór metod poznawczych na których jej prawa są rozpoznawane. Przez ekonomię w rozumieniu weryfikacjonistów i fal syfi kacj oni stów rozumieć będziemy: naukę o użytkowaniu rzadkich zasobów, mających alternatywne zastosowanie, w celu zaspokojenia potrzeb ludzkich. Definicja to stanowi kwintesencję neoklasycznego podejścia do ekonomii. Drugą definicję, którą zaproponujemy będzie propozycja Ludwiga von Misesa by przez ekonomię rozumieć teorię ludzkiego działania, ogólną naukę o niezmiennych kategoriach działania, jego przebiegu we wszystkich możliwych do pomyślenia warunkach w jakich przychodzi działać człowiekowi. Stanowisko weryfikacjonistów omówimy na przykładzie najwybitniejszego przedstawiciela tego kierunku, Johna Stuarta Milla. Uważał on, że studiowanie ekonomii powinno opierać się na rozumowaniu dedukcyjno - indukcyjnym z uwzględnieniem prawdziwości przesłanek mających postać sądów analitycznych. Przesłanką logiczną w rozumowaniu dedukcyjnym dla Milla jest definicja człowieka ekonomicznego. Stosuje on wypracowaną przez nas metodę konstytuowania terminu wyjściowego, który z góry uznany zostaje za prawdziwy. Abstrahuje zatem Mili od cech nieistotnych dla przedmiotu ekonomii, twierdząc, iż człowiek ekonomiczny to taki, który przedkłada większe bogactwo nad mniejsze. Redukcja znaczenia człowieka realnego w działaniu motywowanego wieloma czynnikami okrojona jest ze względów praktycznych do znanego w literaturze homo oeconomicusa. Te inne czynniki nie powinny znikać jednak z pola widzenia. Powrócą one do analizy, kiedy wnioski płynące z przesłanki o człowieku ekonomicznym porównane zostaną z wynikami obserwacji. Kiedy omawialiśmy szczególne cechy rozumowania dedukcyjnego twierdziliśmy, że przyjęcie prawdziwości przesłanek obliguje nas do zaakceptowania wniosku z uwagi na groźbę samozaprzeczenia. Podobnie jest i tutaj. Jeśli bowiem założymy, że koncepcja człowieka