P. Majkutewicz, P. Tyszko, K. Okręglicka » Leczenie żywieniowe depresji
na leczenie depresji, w doświadczeniu na zwierzętach wykazano istnienie związku między niskim stężeniem cynku w surowicy a objawami takimi, jak: obniżona aktywność, niezdecydowanie w działaniu, osłabienie pamięci i koncentracji |7j. Potrzebne są dalsze dokładne badania nad działaniem cynku.
Tryptofan jest aminokwasem-prekursorem będącym podstawą syntezy serotoniny. Jej niedostatek w organizmie jest leczony przez zwiększenie jego podaży [6, 19|. Dobrymi źródłami tego związku są banany, jaja oraz owoce morza. Nie wykazano wpływu zmniejszonej dostępności dla mózgu tego związku na obniżony nastrój (będący ryzykiem wystąpienia depresji poporodowej) u kobiet po porodzie |14|. Jednak sugeruje się, że osoby z nieleczoną celiakią mogą być podatne na choroby związane z psychiką, w tym i depresję, ze względu na obniżony poziom tryptofanu, a zatem i zaburzenie produkcji serotoniny [21]. Nie ma jednak odpowiednio przeprowadzonych badań, na podstawie których można by uznać włączenie suplementacji tryptofanu jako czynnika terapeutycznego. Z powodu kilku epizodów śmiertelnych, wywołanych nieodpowiednią produkcją, wycofano z powszechnego obrotu publicznego suplementy diety zawierające tryptofan lub jego odpowiednik placebo - 5-HTP [7].
Występowanie podobieństw w morfologicznych parametrach u osób z depresją i tych z nieleczoną celiakią (73%) w porównaniu do osób z chorobą trzewną, ale stosujących dietę bezglutenową (7%), może być podstawą do otrzymania korzyści z włączenia diety eliminacyjnej u osób z zaburzeniem psychicznym [21 [. U osób z celiakią udowodniono zniesienie symptomów depresyjnych po wprowadzeniu diety bez glutenu. Interwencja żywieniowa wpłynęła na znaczny wzrost stężenia wolnego L-tryptofanu w krwi, co uznane być może za jeden z czynników mających znaczenie w depresji [21].
Depresja jest chorobą wielopoziomową, która wpływa znacząco, na jakość życia jednostki |15], Może być związana z przeżytą traumą, chorobą (np. nowotworem) lub wywołana innymi czynnikami, m.in. socjoekonomicznymi. Niezależnie od powodu wystąpienia choroby, leczenie ma niemal wymiar szablonowy. U jego podstaw leży farmakoterapia i psychoterapia [6]. Wykazano jednak w wielu przypadkach nieskuteczność standardowej interwencji, dlatego potrzebne jest nowoczesne podejście lecznicze [4]. Szeroki wpływ czynników żywieniowych powodujących to zaburzenie stawia przed dietoterapią ważne zadanie prewencyjne i terapeutyczne, w czym istotną rolę ma do spełnienia lekarz rodzinny.
1. Perzyński A. Poziom funkcjonowania i rozpoznania stawiane przez psychiatrów u pacjentów kierowanych do poradni zdrowia psychicznego przez lekarzy rodzinnych. Fam Med Prim Care Rev 2013; 15(3): 368-369.
2. Ross BM. <o-3 fatty acid deficiency in major depressive disorder is caused by the interaction between diet and genetically de-termined abnormality in phospholipid metabolism. Med Hypothes 2007; 68: 515-524.
3. Blanco C, Okuda M, Markowitz JC, et al. The epidemiology of chronic major depressive disorder and dysthymic disorder: re-sults from the National Epidemiologie Survey on Alcohol and Related Conditions. I Clin Psychiatry 2010; 71 (12): 1645-1656.
4. Roberts SH, Bedson E, Hughes DA, et al. Folate Augmentation of Treatment - Evaluation for Depression (FolATED): protocol of a randomized controlled trial. BMC Psychiatry 2007; 7: 65.
5. Bujnowska-Fedak M, Grata-Borkowska U, Sapilak B. Otępienie i depresja u pacjentów w podeszłym wieku w Praktyce Lekarza Rodzinnego. Fam Med Prim Care Rev 2012; 14(3): 349-353.
6. Lakhan SE, Vieira KF. Nutritional therapies for mental disorders. Nutrl 2008; 7: 2.
7. Harbottle L, Schonfelder N. Nutrition and depression: a review of the evidence.) Ment Health 2008; 17(6): 576-587.
8. Simon GE, Rohde P, Ludman EJ, et al. Association between change in depression and change in weight among women enrolled in weight loss treatment. Gen Hosp Psychiatry 2010; 32: 583-589.
9. America A, Milling LS. The efficacy of vitamins for reducing or preventing depression symptoms in healthy individuals: natural remedyor placebo? I Behav Med 2008; 31: 157-167.
10. Appleton KM, Hayward RC, Gunnell D, et al. Effects of n-3 long-chain polyunsaturated fatty acidson depressed mood: system-atic review of published trials. Am I Clin Nutr 2006; 84:1308-1316.
11. Martins JG. EPA but not DHA appears to be responsible for the efficacy of omega-3 long chain polyunsaturated fatty acid supplementation in depression: evidence from a meta-analysis of randomized controlled trials. I Am Coli Nutr 2009; 28(5): 525-542.
12. Feart C, Peuchant E, Letenneur L, et al. Plasma eicosapentaenoic acid is inversely associated with severity of depressive symp-tomatology in the elderly: data from the Bordeaux sample of the Three-City Study. Am I Clin Nutr 2008; 87: 1156-1162.
13. Tsaluchidu S, Cocchi M, Tonello L, et al. Fatty acids and oxidative stress in psychiatrie disorders. BMC Psychiatry 2008; 8(Suppl. I): S5.
14. Pearlstein T. Perinatal depression: treatment and dilemmas. / Psych Neurosc 2008; 33(4): 302-318.
15. Heitzman J. Postępy w diagnostyce i terapii zaburzeń psychicznych. Przew Lek 2011; 1: 175-181.
16. Kate N, Grover S, Agarwal M. Does B12 deficency lead to lack of treatment response to conventional antidepressants? Psychiatry 2010; 7(11): 42-44.
17. Benton D, Haller), Fordy J. Vitamin supplementation for 1 year improves mood. Neuropsychobiology 1995; 32(2): 98-105.
18. Ussher JM, Swann C. A double blind placebo controlled trial examining the relationship between Health-Related Quality of Life and dietary supplements. Br] Health Psychol 2000; 5: 173-187.
19. Penckofer S, Kouba J, Bym M. Vitamin D and depression: where is all the sunshine? IssMent Health Nurs 2010; 31 (6): 385-393.
20. DiGirolamo AM, Ramirez-Zea M. Role of zinc in mental and child mental health. Am I Clin Nutr 2009; 89: 940-945.
21. Pynnónen PA, Isometsa ET, Verkasalo MA, et al. Gluten-free diet may alleviate depressive and behavioural symptoms in ado-lescents with celiac disease: a prospective follow-up case-series study. BMP Psychiatry 2005; 5: 14.
Adres do korespondencji:
Dr inż. Katarzyna Okręglicka
Zakład Medycyny Zapobiegawczej i Higieny WUM Praca wpłynęła do Redakcji: 1.02.2014 r.
ul. Oczki 3, pok. 213, 02-007 Warszawa Po recenzji: 5.02.2014 r.
Tel.: 602 880-391, e-mail: kokreglicka@wum.edu.pl Zaakceptowano do druku: 12.02.2014 r.