4544138893

P. Majkutewicz, P. Tyszko, K. Okręgi icka » Leczenie żywieniowe depresji

nia dietetycznego szczególnie jest predestynowany lekarz rodzinny, który wobec znacznego rozpowszechnienia depresji ma często do czynienia z pacjentami cierpiącymi na tę chorobę.

Celem pracy jest przedstawienie aktualnych informacji

0    szeregu składnikach pożywienia mających udokumentowany wpływ na występowanie i przebieg depresji.

Leczenie żywieniowe

Jedynie połowa osób podejmujących tradycyjną, aktywną antydepresyjną interwencję odnosi z niej korzyści |4j. Do nietradycyjnych form leczenia zaliczyć można dietoterapię. Najczęściej alternatywne terapie zawierają suplementację kwasów z grupy omega-3, odpowiednią podaż podstawowych składników odżywczych, tj. białka, węglowodanów

1    tłuszczu oraz S-adenozylometioninę (SAM) - ważną w przebiegu cyklu przemian kwasu foliowego |9j. Jednocześnie wykazano, że dieta z ograniczeniem kalorii (dieta odchudzająca), a co jest z tym związane - utrata masy ciała, wpływa znacząco na zanik symptomów depresji u kobiet w średnim wieku |8]. Zaobserwowano również wpływ diety bezglutenowej na spadek nasilenia objawów depresyjnych |1 ].

Styl życia, a zatem i nawyki żywieniowe, osoby chorej na depresję znacząco różni się od tego prezentowanego przez osobę zdrową |2|. Ze względu na swoje zaniedbanie są one bardziej narażone na choroby, m.in. związane z nadwagą i otyłością, a w szczególności z centralnym ułożeniem tkanki tłuszczowej (np. choroby sercowo-naczyniowe) czy paleniem papierosów i brakiem ruchu (np. osteoporoza) |1 J. Leczenie żywieniowe powinno zatem obejmować wiele płaszczyzn związanych z depresją.

Kwasy tłuszczowe omega-3

Podobnie jak w innych chorobach o podłożu psychicznym, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe z grupy n-3 mają wpływ na powstanie i przebieg zaburzenia, a w tym przypadku depresji [10). Istnieje kilka teorii wyjaśniających wpływ antydepresyjny tych składników odżywczych na organizm człowieka. Jedna z nich sugeruje znaczenie kwasu eikozapentaeonowego (EPA), jako prekursora związków, takich jak: leukotrienów, prostaglandyn i innych ważnych dla prawidłowego działania mózgu [6J. Martins wykazał antydepresyjny wpływ tego kwasu (a nie DHA) i jego pozytywny efekt na redukcję symptomów choroby [11J. Efekt terapeutyczny kwasów omega-3 jest łączony z jego rolą budulcową osłonek miel i nowych neuronów, regulacją przepływu neurotransmiterów oraz sygnałów nerwowych [12]. Uważa się, że spadek spożycia ryb i innych produktów zawierających kwasy omega-3 ma znaczenie na wzrost zachorowań na depresję [6, 7], Sugeruje się również, że suplementacja wielonienasyconych kwasów tłuszczowych może przynieść korzyści w walce ze wzmożonym procesem oksydacyjnym (produkcja wolnych rodników) u osób cierpiących na to zaburzenie [13], Podobny efekt wykazano w badaniu z placebo na kobietach ciężarnych z depresją - podanie kwasów z grupy omega-3 wywołało lepszy efekt leczniczy niż placebo [14].

Odnotowano, że suplementacja wielonienasyconymi kwasami n-3 może mieć pewien korzystny wpływ na objawy depresji, lecz potrzebne są dokładniejsze długoterminowe badania, aby móc zarekomendować stosowanie tych związków w jej leczeniu [7],

Kwas foliowy

Innym składnikiem, który może być przydatny w leczeniu depresji, jest kwas foliowy. Na podstawie badań zaobserwowano, że u pacjentów cierpiących na to schorzenie występuje niski poziom tego związku w krwinkach czerwonych i osoczu [4, 7]. Jako możliwe powody tego zjawiska wskazano niewłaściwe żywienie oraz czynniki socjoekonomiczne [4]. Ponadto niedobór kwasu foliowego ogranicza skuteczność farmakoterapii, wpływa na zmniejszenie syntezy neurotransmiterów (m.in. dopaminy, noradrenaliny i serotoniny) [7), a także wykazuje działanie na wzrost stężenia toksycznego aminokwasu - homocysteiny w ustroju (będącej dobrym markerem określającym „wysycenie" kwasem foliowym organizmu), o wykazanym związku między jej ilością a ostrością przebiegu zaburzenia [4]. Określono dawkę kwasu foliowego pozytywnie wpływającą na zniesienie depresyjnych objawów na poziomie 0,8 mg na dobę [6].

Witamina B_l2 (kobalamina)

Podobnie jak w przypadku kwasu foliowego, u osób z rozpoznaną depresją występuje również obniżony poziom witaminy B_|; w erytrocytach i plazmie krwi [7]. Oba te związki należą do czynników przyczynowych wystąpienia depresji lekoopornej [i 5). Na podstawie studium przypadków [16] zaobserwowano, że włączenie do terapii farmakologicznej suplementacji kobalaminy może przyczynić się do wzrostu wrażliwości na środki antydepresyjne (nawet w przypadku wcześniejszego braku efektów ich stosowania). Zaproponowana duża dawka lecznicza witaminy B_l2 - 1000 mg/dzień (stosowana razem z kwasem foliowym) po dwóch tygodniach została pomniejszona do 500 mg/ /dzień, a po miesiącu poprzestano na podaży 200 mg/dzień (przy jednocześnie prowadzonej farmakoterapii) [16]. Jedną z potencjalnych teorii wpływu niedostatecznej ilości tej witaminy w organizmie na etiologię depresji jest jej związek z wysokim poziomem homocysteiny, której kofaktorem przemian jest właśnie kobalamina (przemiana homocysteiny z powrotem do metioniny i SAM) [7, 9]. Brak jednak dokładnych badań dotyczących suplementacji witaminy B_l2 w depresji oraz jej dokładnego wpływu na chorobę [7].

Pozostałe witaminy z grupy B i inne witaminy

Stosowanie obecnie multiwitaminowych suplementów diety zostało niedostatecznie opisane w literaturze. W badaniach Bentona i wsp. oraz Usshera i Swanna zasugerowano istnienie korzyści wynikających ze stosowania suplementów witaminowanych oraz witaminowo-mineralnych (zawierających witaminy z grupy B, witaminę C oraz te rozpuszczalne w tłuszczach A, D, E i K, a także niezbędne sole mineralne) na symptomy depresji w formie poprawy nastroju, ale niezwiązanego bezpośrednio z nastrojem depresyjnym [17, 18], Ponadto witamina D została zasugerowana jako jeden z możliwych czynników mających wpływ prewencyjny i terapeutyczny wielu chorób o podłożu psychicznym, w tym i depresji, oraz mogąca mieć znaczenie na prawidłowe funkcjonowanie fizyczne i psychiczne kobiet [19].

Cynk

Potencjalne korzyści odnoszone ze stosowania suplementacji cynku wykazano na podstawie subiektywnych odczuć leczonych pacjentów i zauważono, że silniejszy wpływ na redukcję objawów choroby ma równoległe stosowanie tego pierwiastka razem ze środkami farmakologicznymi, np. antydepresyjnymi [20]. Istnieją przypuszczenia dotyczące istnienia korelacji między niskim poziomem cynku w surowicy a rozpoznaniem depresji |7, 20]. Ma on szczególne znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu CUN i układu immunologicznego |7|. Mimo braku jednoznacznego potwierdzenia oddziaływania tego pierwiastka