4544139194

1.3.1. Teoria zasobowa przedsiębiorstwa

Tradycyjna ekonomia neoklasyczna nie dostrzegała kluczowej roli zasobów w procesie gospodarowania. Przedsiębiorstwo przedstawiane było jako wspomniana „czarna skrzynka”, a przedmiotem zainteresowania i badań było to, co znajdowało się „na wejściu” i „na wyjściu” owej skrzynki. Przedmiotem analizy były zatem głównie ilość i ceny zasobów (określanych jako czynniki produkcji), technologia produkcji oraz końcowy efekt i jego sprzedaż. Działanie przedsiębiorstwa polegało zatem na optymalizacji - na takim wyborze czynników produkcji, który przy danej technice wytwarzania i warunkach na rynku pozwoli na maksymalizację zysku. Procesy zachodzące wewnątrz czarnej skrzynki nie były przedmiotem analizy teorii klasycznej.²² „Jeśli bowiem przedsiębiorstwo osiąga wyniki optymalne, to sposób ich osiągania, role, jakie w tym procesie odgrywają różni uczestnicy uwikłani w działanie przedsiębiorstwa, stają się zagadnieniami co najwyżej drugorzędnymi.”²³

Zasobowa teoria przedsiębiorstwa „dociera do wnętrza” firmy, dostrzegając kluczową rolę zasobów w działaniu przedsiębiorstw. Klasyczne podejście zasobowe prezentuje B. Wemefelt w opublikowanym w 1984 roku artykule pt. „A Resource Based View of the Firm”.¹* Zgodnie z tym podejściem na firmę można patrzeć jak na koszyk zasobów, które umożliwiają osiągnięcie trwałej przewagi konkurencyjnej. Przewaga ta nie zależy od rynku czy struktury sektora, ale od zasobów wewnętrznych firmy. Innymi słowy źródło ponadprzeciętnego zysku jest ulokowane wewnątrz firmy. Założenia teorii zasobowej obejmują przede wszystkim heterogeniczność zasobów między organizacjami, asymetrię alokacji zasobów pomiędzy firmami oraz niedoskonałą mobilność zasobów.²⁵

Autorzy podejścia zasobowego nie twierdzą jednak, że każdy zasób może być źródłem przewagi konkurencyjnej. Muszą być tu spełnione określone warunki. Zasób musi posiadać wartość (rozumianą jako stwarzanie możliwości rozwoju), musi być rzadki (posiadany przez niewielką liczbę firm), niedoskonale mobilny, z trudem imitowalny i nie może posiadać

²²    Gruszecki Tomasz, op. cit., s. 47-250.

²³    Krytyka podejścia neoklasycznego w przedsiębiorstwie. On linę. Dostęp 23.08.2009. http:/Avw\v.3dmark.pl/infor

macje/kiy ty ka-podejscia-neoklasycznego-w-przedsiebiorslwie.html.

²⁴    Red. Suszyński Cezaiy. op. cit., s. 313.

²⁵    Ambrosini Veronique. Tacit and Ambiguous Resources as Sources of Competitive Advantage. Palgrave Macmillan. Nowy Jork 2003, s. 3.

15