4587759253

Koszty zmienne są pochodną podejmowania krótkookresowych decyzji w firmie a koszty stałe są efektem decyzji długookresowych, inwestycyjnych, które określają potencjał wytwórczy przedsiębiorstwa. Są one niezależne od stopnia wykorzystania zdolności produkcyjnych w krótkim okresie czasu. Są związane z czasem użytkowania tego potencjału.

W przedsiębiorstwach, które stosują system rachunku kosztów zmiennych, należy analizować strukturę kosztów całkowitych z uwagi widoczne zjawisko tendencji wzrostowej kosztów stałych. Udział kosztów stałych w kosztach ogółem ma istotne znaczenie z punktu widzenia efektywności procesów zarządzania.

Do najważniejszych przyczyn wzrostu udziału kosztów stałych w kosztach całkowitych należy zaliczyć:

a/ proces mechanizacji i automatyzacji produkcji,

b/ skracanie się ekonomicznego czasu użytkowania parku maszynowego i

amortyzowania,

c/prowadzenie coraz bardziej kosztownych badań nad nowymi produktami i rozwiązaniami technologicznymi,

d/ zastępowanie wynagrodzenia akordowego, systemem wynagradzania za czas pracy, e/ wzrost kosztów płac o charakterze stałym - np. odpisy na zabezpieczenie socjalne załogi,

f/ wzrost kosztów stałych na skutek zatrudniania nowych pracowników, wymuszony przepisami prawa (np. służby BHP); trudności ze zwalnianiem pracowników na skutek przyjętych rozwiązań prawnych,

g/ wzrost kosztów stałych sprzedaży spowodowany przejęciem przez firmę czynności usługowych związanych z bezpośrednią obsługą odbiorców oraz wzrostem wydatków na reklamę,

h/ tendencja do tworzenia niezamierzonych nadmiernych zdolności produkcyjnych, i/ słaby popyt na zbędne środki produkcji.

Posługiwanie się kosztami stałymi i zmiennymi w podejmowaniu decyzji, planowaniu i kontroli działalności przedsiębiorstwa wymaga znajomości metod wyodrębnienia kosztów stałych i kosztów zmiennych. Do najczęściej stosowanych metod podziału kosztów na koszty stałe i koszty zmienne należą:

-    metoda księgowa,

-    metoda studiów technologicznych,

-    metoda graficzna,

-    metoda najwyższego i najniższego punktu,

-    analiza regresji.

Koszty stałe są związane z potencjałem (majątkiem) produkcyjnym przedsiębiorstwa. Jego pełne wykorzystanie oznacza, że koszty stałe są w pełni wykorzystane, a więc są one w pełni użyteczne. Natomiast, ta część kosztów stałych, które odpowiadają niewykorzystanym mocom produkcyjnym, określana jest mianem kosztów nieużytecznych.

Koszty stałe użyteczne i koszty stałe nieużyteczne oblicza się za pomocą następujących wzorów:

Fn(X)=(m-X)*(Fc/m), oraz Fu(X)=X*(Fc/m)

Gdzie:

Fn - koszty stałe nieużyteczne,

Fu - koszty stałe użyteczne,

X - planowana wielkość produkcji, m - faktycznie osiągnięta wielkość produkcji,

Fc - całkowite koszty stałe.

Jeśli X=m, to Fn=0, Jeśli X=0, to Fn-Fc.

14