58114 strona (35)

Niezauważane emocje mogą powodować podejmowanie błędnych decyzji. Są one często przyczyną nieudanych kuracji, niezadowolenia pacjentów i terapeutów, a także konfliktów i napięć.

Emocjom towarzyszą zmiany w czynnościach narządów wewnętrznych, w metabolizmie i w procesach immunologicznych. Dlatego wpływają one na powstawanie, przebieg i leczenie chorób. Emocje pozytywne, jak radość, nadzieja wpływają pozytywnie na zdrowie, a emocje ujemne, jak lęk, smutek, złość - ujemnie.

Znaczy to, że terapeuta może oddziaływać emocjonalnie pozytywnie, czyli psychoterapeutycznie, lub negatywnie, czyli jatrogennie. Dlatego warto posiąść umiejętność rozpoznawania emocji swoich i pacjenta oraz ich roli w chorobie i leczeniu. Ta umiejętność wymaga nauki i praktycznego treningu.

Ludzie w różnym stopniu zdają sobie sprawę ze swoich emocji. Nieumiejętność rozpoznawania własnych emocji jest pewnego rodzaju niesprawnością intelektualną i nosi nazwę aleksytymii (grec. aleksy- = nieczytanie, tymos = uczucie). Umiejętność rozpoznawania własnych emocji nazywana jest wglądem. Wgląd może być głęboki lub płytki. Istnieją techniki psychoterapeutyczne dla pogłębiania wglądu.

1.8.4. Ingerencja terapeutyczna

Ingerencja terapeutyczna jest najważniejszą częścią postępowania medycznego. Oddziałuje na pacjenta fizycznie i psychicznie. Ludzie pracujący w służbie zdrowia otrzymują od pacjentów przyzwolenie na tę niezwykłą ingerencję i niezwykłą władzę, jakiej nie dostaje nikt w żadnej innej sytuacji, oprócz rodziców w stosunku do małego dziecka.

Dla fizjoterapeuty jest istotne rozróżnianie ingerencji medycznej według następujących kryteriów:

1)    zagrożenia zdrowia związanego z postępowaniem medycznym,

2)    udziału pacjenta w postępowaniu medycznym.

Zależnie od zagrożenia zdrowia rozróżniamy:

a)    postępowanie inwazyjne, przebiega ono z większym lub mniejszym zagrożeniem zdrowia i nawet życia z powodu mechanicznego lub chemicznego oddziaływania ubocznego. Są to ingerencje chirurgiczne, farmakologiczne i diagnostyczne (krwawe i bezkrwawe), sięgające w głąb narządów. Szanse pozytywnych skutków postępowania inwazyjnego muszą być większe niż ryzyko zagrożeń związanych z nim lub z rezygnacją z niego.

b)    postępowanie nieinwazyjne, które dzieli się na:

-    leki i zabiegi silnie działające, podawane w ostrych okresach choroby. Działanie tych środków może decydować o przebiegu choroby i wymaga trafnego dawkowania ze względu na skuteczność i możliwość przedawkowania. Działanie uboczne jest niewielkie w stosunku do szansy poprawy, należy tu np. podanie antybiotyków, tamowanie krwawienia;

-    leki i zabiegi stosowane poza ostrym i krytycznym okresem zaburzeń zdrowia z nieznacznymi działaniami ubocznymi lub bez nich i niewielkim ryzykiem powikłań. Stosuje się je głównie w chorobach i zaburzeniach przewlekłych.

Większość środków fizykoterapii należy do ingerencji nieinwazyjnych stosowanych najczęściej w przewlekłych zaburzeniach zdrowia.

35