Kryterium podziału kosztów |
Pozycje kosztów |
Rodzaj działalności przedsiębiorstwa a/ działalność produkcyjna, b/ działalność handlowa, c/ działalność usługowa. |
Koszty działalności operacyjnej Koszty działalności finansowej Koszty związane z budową środków trwałych Koszty związane z funduszami specjalnymi |
Sfera działalności (cel poniesienia) a/ sfera zakupu, b/ sfera produkcji, c/ sfera sprzedaży. |
Koszty zakupu Koszty produkcji Koszty zarządzania Koszty sprzedaży |
Działalność gospodarcza |
Koszty normalnej działalności operacyjnej Pozostałe koszty operacyjne Koszty finansowe |
Rodzaj kosztów (rodzaj zużytych Czynników produkcji) |
Amortyzacja Zużycie materiałów i energii Usługi obce Podatki i opłaty Wynagrodzenia Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia Pozostałe koszty |
Miejsca powstawania kosztów |
Koszty wydziałów podstawowych Koszty wydziałów pomocniczych Koszty zarządu Koszty zakupu Koszty sprzedaży |
Sposób odnoszenia kosztów na produkty (możliwość przypisania kosztów do jednostki kalkulacyjne) |
Koszty bezpośrednie Koszty pośrednie |
Źródło: K. Czubakowska, W. Gabrusewicz, E. Nowak - Podstawy rachunkowości zarządczej. PWE, Warszawa, 2008, s. 40;
Przedstawione w tablicy przekroje kwalifikacyjne kosztów, wskazują na ich ewidencyjny charakter. Mogą one być wykorzystywane w celu obserwacji i badania struktury oraz dynamiki kosztów.
W praktyce można wyróżnić następujące rodzaje działalności: a/ działalność produkcyjną, która polega na wytwarzaniu wyrobów gotowych b/ działalność handlową, która dotyczy obrotu towarami, c/ działalność usługową, która dotyczy wykonania lub świadczenia usług.
W każdym z tych rodzajów działalności ponoszone są koszty według podziału przedstawionego w tablicy. Koszty działalności operacyjnej są ponoszone w celu realizacji podstawowych zadań jednostki gospodarczej, dla których jednostka została powołana. Składają się one z kosztów normalnej działalności operacyjnej i pozostałych kosztów operacyjnych.
W przypadku działalności produkcyjnej, są to koszty produkcji podstawowej, związanej z wytwarzaniem wyrobów na sprzedaż oraz koszty produkcji pomocniczej, prowadzonej na wewnętrzne potrzeby jednostki.
Na koszty działalności handlowej składają się koszty obrotu towarowego, obejmujące koszty zakupu, magazynowania i sprzedaży towarów.
2