5987091640

dydaktycznej (pouczającej), moralistycznej (kształtującej postawy etyczne) oraz parenetycznej (prezentującej określone postawy wzorcowe, nauczającej właśnie poprzez kreowanie wzorców osobowych)

•    władca np. Karol Wielki z Pieśni o Rolandzie, Bolesław Chrobry lub Bolesław Krzywousty z Kroniki polskiej Galla Anonima; to elitarna odmiana innego wzorca, czyli doskonałego rycerza; CECHY: waleczny, niezłomny, odważny, dobry żołnierz, patriota

roztropny, sprawiedliwy, mądry

miłosierny, niewynoszący się ponad innych, pokorny ale i dumny, pełen godności wzorowy chrześcijanin....

•    rycerz np. Roland, Zawisza Czarny; wzorzec ściśle związany z ustrojem feudalnym - to wasal podlegający swemu seniorowi oraz władcy, zwanemu suwerenem; występuje w tzw. pieśniach o czynach śpiewanych przez truwerów CECHY:

waleczny, niezłomny, odważny, dobry żołnierz, patriota (Roland nie chce zadąć w róg, woli zginąć niż się poddać i narazić towarzyszy, umiera patrząc w stronę ojczyzny)

wzorowy chrześcijanin (modli się przed śmiercią o odpuszczenie win, umiera tj. Chrystus opuszczając głowę na ramię)

wzorowy wasal, gotów polec dla honoru, kraju i swego króla (osłania własnym ciałem swój miecz i róg -symbole rycerstwa), do końca wiemy ideałom, bezkompromisowy

reprezentant postawy tyrtejskiej, a także etosu rycerskiego (gr. ethos = zwyczaj; całokształt norm uznanych przez daną zbiorowość)

heroiczny, często uwznioślony poprzez cudowne wydarzenia towarzyszące jego śmierci - np. zabranie rękawicy Rolanda do Boga przez anioła jako daniny dla najwyższego suwerena, zabranie jego duszy do raju przez anioły

•    asceta -> bohater literatury hagiograficznej (żywoty świętych); dwie odmiany: męczennik, bojownik walczący i ginący za wiarę; asceta wyrzekający się - z pobudek religijnych - dóbr materialnych i życia rodzinnego -> św. Aleksy

•    Legenda o św. Aleksym - powstała ok. VI w. na Bliskim Wschodzie, polska wersja pochodzi z XV w.; syn Eufamijana, bogatego pana; CECHY:

mistyk - człowiek doświadczający wewnętrznej łączności z Bogiem w akcie modlitwy i kontemplacji

-    dobrowolne wyrzeczenia: porzucenie żony, bogactwa, pozycji społecznej, anonimowe żebracze życie tułacza bez domu

-    samotność, pokora w znoszeniu doświadczeń, a nawet czerpanie z nich radości (życie Aleksego pod schodami, gdzie wylewano na niego pomyje)

umartwianie ciała (sypianie na desce, przesiadywanie na mrozie pod Kościołem, Włosienica, często biczowanie)

bezgraniczna miłość do Boga i bliźnich poszukiwanie drogi do Boga w cierpieniu nieustanna modlitwa

cuda jako wyraz łaski bożej: zejście Matki Boskiej z obrazu , bicie dzwonów w całym Rzymie w momencie jego śmierci, lecznicze właściwości ciała zmarłego...

Polecenia analityczno-interpretacyjne do „Bogurodzicy”