1650025869

Rozdział III

Rola pomocy dydaktycznych w kształtowaniu postaw ekologicznych uczniów

Proces kształcenia przyrodniczego w szkołach powoli nabiera nowego znaczenia, a w modelu organizacyjnym pojawia się potrzeba wdrażania nowatorskich form pracy z uczniem. Takie podejście rozwija u uczniów postawę poszukiwawczą, badawczą, co powoduje pobudzenie zainteresowania poruszaną tematyką i chęć podejmowania samodzielnej pracy.

Uczeń świadomy ekologicznie posiada wiedzę i system wartości, co przekłada się na jego sposób działania w sferze życia publicznego i prywatnego. Na bazie świadomości ekologicznej kształtowane są postawy oraz działania zarówno jednostek, jak i całych grup szkolnych, dlatego tak istotne jest, aby kreowanie odpowiedzialności za środowisko odbywało się poprzez wdrażanie i realizację działań opartych o szereg metod jednocześnie pobudzających wiele płaszczyzn rozumowania.

Ucznia zdolnego do myślenia ekologicznego charakteryzuje umiejętność:

□    przewidywania ekologicznych skutków podjętych działań;

□    rozumowania systemowego czyli całościowego i zarazem cząstkowego;

□    dostrzegania wzajemnych powiązań ekologicznych i ich hierarchizacji.

Zastosowanie w procesie kształcenia metod pracy z uczniem opartych na nowatorskich pomocach dydaktycznych dostarcza nowego kontekstu uczenia się. W procesie dydaktycznym nauczyciele i edukatorzy powinni łączyć teorię z działaniem z pomocami edukacyjnymi. Dzięki nim uczniowie poznają praktyczne aspekty praw rządzących światem i procesów w nim zachodzących. Wedle definicji stworzonej przez dydaktyka E. Fleminga pomoce szkolne są to „przedmioty i symbole, które ułatwiają poznawanie obiektywnej rzeczywistości oraz nabywanie umiejętności jej przekształcania”, a właściwie dobrane stanowią źródło bodźców zmysłowych, podnosząc efektywność stosowanych metod nauczania. Poprzez obserwację, eksperymentowanie, badanie środowiska (opisywanie, wyjaśnianie, ocenianie, przewidywanie) i komunikowanie rezultatów badań uczniowie kształtują umiejętności konieczne do interpretowania zaobserwowanych faktów środowiskowych.

Sentencja słynnego filozofa Konfucjusza:

"Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem"

definiuje wymagania stawiane współczesnej szkole.

Zadaniem nauczycieli jest zatem tworzenie wielowątkowych sytuacji dydaktycznych, które będą pomocne w generowaniu przez dzieci takiej struktury wiedzy o środowisku, która jest potrzebna dla jego zrozumienia. Jednak z uwagi na różny poziom rozwoju możliwości poznawczych uczniów, przy organizowaniu sytuacji dydaktycznych stymulujących ich do wyjaśniania faktów środowiskowych należy zawsze brać pod uwagę stopień ich trudności.